260 / 285
259
gerekiyordu ve hattın geçeceği güzergâhın
seçimi Türkiye için çok önemliydi. Çünkü
bazı uzmanlar petrolün Avrupa pazarına
Karadeniz ya da Akdeniz üzerinden taşın-
masını önerirken, diğerleri petrolün İran
üzerinden Basra Körfezi’ne akıtılmasının
daha iyi bir seçim olacağını öne sürmek-
teydi.
5
Nihat Gökyiğit’e göre Avrasya coğrafyasın-
da enerji üretiminin en zayıf halkası olan
taşıma sorununun çözümü için Türkiye,
enerji kaynaklarının bulunduğu bölgelerle
bu kaynakların en büyük tüketicilerinden
olan Avrupa arasında bir koridor oluştur-
duğundan en uygun seçenekti. Ona göre
petrolde Ceyhan, gelecekte Rotterdam gi-
bi bir merkez olmaya adaydı. Doğalgazda
ise, Türkiye’nin sadece taşıyıcı değil, aynı
zamanda tüketici olması da Anadolu üze-
rinden Avrupa bağlantısının fizibilitesini
kolaylaştırıyordu. Boru hattı üzerinde yer
alan kentlerin tamamının doğalgaza geçişi
söz konusu olduğundan, koridor sırf geçiş
yolu değil, aynı zamanda bir tüketim yolu
olacaktı.
6
Söz konusu boru hatlarının muhtemel
güzergâhları hakkında cereyan eden tar-
tışmalar bir yana, şurası çok açıktı ki, daha
önce kapalı Sovyet ekonomisinin kontro-
lünde bulunan Hazar bölgesi, Sovyetler
Birliği’nin dağılmasından sonra hızla dış
pazarla entegrasyon sürecine girmişti ve
gelecekte yükselmesi beklenen petrol fi-
yatları sayesinde yeni bir Basra Körfezi ol-
maya adaydı. Ayrıca Hazar Denizi’nin yeni
komşuları olan Azerbaycan, Kazakistan ve
Türkmenistan, bu yeni durumdan maksi-
mum oranda istifade etmek ve özgürlükle-
rini daha da perçinlemek için, mutlaka bu
alana yatırım yapmak zorundaydı.
Tüm bu gerçekler, Tekfen’e yeni çalışma
alanının neresi olması gerektiği hakkın-
da apaçık bir tablo sergiliyordu. Bölgede
gerçekleştirilecek bir dizi girişimin ilk adı-
mı olarak, 1995 yılında Kazakistan pet-
rol şirketi Kazman ve Tekfen ortaklığıyla
Kazfen adında bir inşaat şirketi kuruldu.
Bunu birkaç ay sonra, Azerbaycan’da pet-
rol ve doğalgaz projeleri gerçekleştirmek
üzere Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi’yle
(SOCAR) ortak olarak Azfen adlı şirketin
kuruluşu izledi. 1996 yılında ise Gürcis-
tan Uluslararası Petrol Şirketi (GIOC) or-
taklığıyla Geotek; Rusya Federasyonu’nda
hazır beton pazarında faaliyet göstermek
amacıyla Rusfen ve Özbekistan Sanayi
Bakanlığı’na bağlı iki şirketin iştiraki ile ip-