Yaslanmadan Buyumek

144

Toros Terminali

Toros Gübre, Doğu Akdeniz bölgesinin

zaman içinde ulaştırma hizmetleri bakı-

mından stratejik bir öneme sahip olacağı

öngörüsüyle, en başından beri gübre üre-

timi dışında başka alanlarda da hizmet

verebilecek bir şekilde dizayn edilmişti.

Türkiye’deki diğer gübre fabrikalarından

farklı olarak Toros’un torbalama tesisleri

tesisin üretiminden daha büyük bir kapa-

siteye sahipti ve fason olarak üçüncü şa-

hıslara da hizmet vermekteydi. Fabrikanın

denize uzanan iskelesi ise, küçük bir ter-

minal olarak, gübre dışında likit kimyasal

ürünlerin boşaltılmasına ve depolanması-

na uygun şekilde tasarlanmıştı. Bu termi-

nalin işletmesi için Hollandalı bir firma ile

ön görüşmeler gerçekleştirilmiş, iş ortaklık

aşamasına kadar getirilmişti.

Ancak aynı yıllarda Irak’ta baş gösteren

ekonomik kriz, yarattığı ilginç bir fırsat

sayesinde yapılan planların bir anda yön

değiştirmesine yol açtı. Irak hükümeti, bu

ülkede iş yapan Türk müteahhitlerinin pa-

rasını nakit olarak ödeyemediği için borç-

larına karşılık petrol vermeyi önermişti.

Türk müteahhitler bu öneriyi kabul etmek

zorunda kalmışlardı, ancak alacakları pet-

rolü ne yapacaklarını bilmiyorlardı. Toros

yönetimi, bu müteahhitlere petrollerini

depolayabilecekleri tanklar yapıp kirala-

mayı önerdi. Bu düşünce çok hızlı bir şe-

kilde hayata geçirildi ve 1984 yılının ilk

aylarında fabrika sahası içinde çok sayıda

petrol tankı inşa edildi. Bu tanklar ilerle-

yen günlerde karayoluyla gelen petrolün

tankerlere aktarılmasında da kullanıldı.

Toros, bu şekilde günümüzde de önemli

gelir kalemlerinden biri olmayı sürdüren

petrol terminalciliği işine girmiş oldu.

Aynı günlerde Toros Gübre, Irak’ın kükürt

ihracatı için de bir çıkış noktası haline gel-

di. Kükürt kolay yanabilen bir madde ol-

duğundan, yörenin kızgın güneşi hemen

tutuşmasına yol açabiliyordu. Bölgede,

buna karşı koruma önlemlerini alabilecek

imkânlara sahip tek kuruluş Toros Güb-

re olduğundan, 1983 ortasından itibaren

Irak’tan gelen kükürt buraya boşaltılmaya

başlamıştı. Fabrikanın girişi sapsarı kü-

kürt tepeleriyle kaplanmıştı. Çalışan işçiler

yüzlerine maske takıyorlardı. Gazetelerde

yer alan haberlere göre Basra Körfezi’nden

yılda 400 bin ton kükürt ihraç eden Irak’ın,

bundan böyle İskenderun yolunu kullan-

ması bekleniyordu. Toros Gübre, uzun sü-

redir kurulması düşünülen ve çalışmaları

sürdürülen serbest bölgelerin adeta küçük

bir örneğini kurmuş durumdaydı. Gübre

üretmek amacıyla kurulmuş olan fabrika,

mütevazı limanından transit faaliyetlerine

yardımcı olmaya çalışıyordu.

Toros Gübre’nin sunduğu terminal hiz-

metlerinin gün geçtikçe daha fazla talep

görmeye başlaması, kısa zaman sonra hem

iskelenin, hem de 70 bin tonluk tank çiftli-

ğinin ihtiyacı karşılayamaz hale gelmesine

neden olmuştu. Bu nedenle 1986 yılındaki

genişletme çalışmaları sırasında terminal

hizmetlerinin toplam depolama kapasite-

si 210 bin tona yükseltildi. Bundan bir yıl

sonra devreye sokulan 2. Tevsi projesi ile

de aynı anda toplam 180 bin DWT’lik 5

adet geminin bağlanıp yük boşaltabildiği

ikinci bir iskele inşa edildi. Ayrıca toplam

depolama kapasitesi 350 bin tona çıkarıl-

dı. Türkiye’nin en büyük dökme kuru yük

limanı haline gelen Toros Terminal, 1990

Haziran’ında hizmete açıldı.

Tahıldan petrole, yemeklik yağdan çimen-

toya, klinkerden ponzataşına, kömürden

pirince her türlü yüke hizmet verebilen ve

Doğu Akdeniz’in en büyük limanı olan To-

ros Terminali, bugün 1 milyon metrekare-

lik bir alana yayılmış bulunuyor. Hem katı,

hem likit olarak yıllık kapasitesi 5 milyon

tona yakın olan terminal, tek başına İs-

kenderun limanından daha fazla iş yapı-

yor. Toros’un gübre dışındaki en önemli

çalışma alanlarından biri olan terminal

işletmeciliğinin, önümüzdeki yıllarda ek

tesisler yoluyla daha da geliştirilmesi plan-

lanıyor.