61 / 162
61
sanayide basit bir kaynak yaptırmak
bile sorun oluyor, elektrik kesintile-
ri üretimi zorluyordu. Yedek parça
ve malzeme bulunamadığı için arı-
zalı makinelerin onarımı bazen ay-
lar sürebiliyordu.
58
Esin Mete’ye göre bu dönemde fab-
rikanın bütün ihtiyacı, İstanbul’daki
satın alma departmanı tarafından
temin ediliyordu. Çimento ve bazı
yapı malzemeleri dışında hemen
her şey mecburen başka şehirler-
den getiriliyordu. Mesela konveyö-
rün rulosu bile değişecek olsa, tek-
nik ekibin Adana’ya, hatta İstanbul’a
gitmesi gerekiyordu.
59
Bu gibi olumsuzluklara karşın fab-
rikanın ilk tam işletme yılı olan
1982’de kapasite kullanım oranı
%67’ye yükselmiş ve planlanan üre-
tim %96 oranında gerçekleştirilmiş-
ti. Aynı yıl 956 milyon TL kâr elde
eden şirket 2 milyon dolarlık ihra-
cat gerçekleştirmiş, ayrıca 21 bin
ton civarında fason torbalama işi ya-
parak iskeleden 30 bin ton mal sevk
etmişti.
60
Onu izleyen 1983 yılı da ti-
cari olarak benzer bir başarıya sah-
ne olmuştu. 1983 faaliyet dönemin-
de üretim hedefleri %114 oranın-
da gerçekleştirilirken, genel kapasi-
te kullanımı da beklentilerin üzeri-
ne çıkarak %91’e ulaşmıştı. Yıl için-
de üretilen kompoze gübre üretimi
300 bin tonu aşmış, MAP üretimi
de 120 bin tona yaklaşmıştı. Üreti-
min tamamına yakını Zirai Donatım
Kurumu’na satılmıştı. Şirket, 1983
yılını da 435 milyon liralık kârla ka-
patmayı başarmıştı. Yıl içinde 700
bin dolarlık ihracat gerçekleştiril-
mişti.
61
Artık tesislerin çarkları işliyor, ilk
dönemde ortaya çıkan sorunlar bi-
rer birer aşılıyordu. Para dönüşü-
nün başlaması, önceki yıllarda şir-
keti fazlasıyla sıkıntıya sokan fi-
nansal darboğazın geride kalması-
nı sağlamıştı. 25 Ocak 1980 tarihin-
de açıklanan istikrar paketinin Tür-
kiye ekonomisi üzerindeki olumlu
etkileri de, şirkete biraz nefes alabi-
leceği daha olumlu bir ortam sun-
muştu. Tren istimini almış, hızla-
narak ilerliyordu. Şimdi artık, Sana-
yi Bakanı Şahap Kocatopçu’nun açı-
lış töreninde dediği gibi, “büyüme
zamanı”ydı.
Toros Gübre’nin üretime
başlamasından sonra
işletmeyle ilgili bazı sorunlar
baş gösterdi. Bunlardan en
önemlisi, yöre halkı tarım
kökenli olduğundan çevreden
yetişmiş eleman temin
etmekte yaşanan zorluklardı.
Diğer taraftan bölgenin
gelişmiş bir sanayi altyapısına
sahip olmaması, çeşitli
girdi ve hizmetlerin teminini
güçleştiriyordu. Ancak tüm
bunlara rağmen Toros Gübre
kısa zamanda başarılı bir
performansa ulaştı.
FABRİKANIN İLK TAM İŞLETME YILI OLAN
1982’DE KAPASİTE KULLANIM ORANI %67’YE
VE PLANLANAN ÜRETİM %96’YA YÜKSELDİ.