63 / 162
63
I. Tevsi
Toros Gübre, 1982 ve 1983 faaliyet
dönemlerinde kâr dağıtımı yapma-
mış, Erhan Öner’in “Kârımıza do-
kunmayın, kazandığımızla yeni te-
sis yapalım” isteği yönetim kuru-
lu tarafından olumlu karşılanarak
yatırımlara yeşil ışık yakılmıştı.
62
1983 yılına ait faaliyet raporunda,
1983’ün Toros için bir yatırım yılı
olduğu belirtiliyor ve yapılacak tev-
si çalışmaları hakkında ayrıntılı bil-
gi veriliyordu.
Tevsi programı kapsamında ele alı-
nan ilk yatırım alanı iskele altyapı-
sının geliştirilmesi ve terminalcilik
hizmetlerine daha uygun hale geti-
rilmesiydi. Ceyhan fabrikasındaki
iskele, Nihat Gökyiğit’in 1981 yılın-
da dile getirdiği gibi, başından beri
sadece hammaddenin ve Toros’un
üretimi olan malların sevk edilmesi
için değil, aynı zamanda başka mal-
ların da ihracatını yapmak amacıy-
la inşa edilmişti.
63
Necati Akçağlılar
da aynı tarihte verdiği bir demeçte,
şirketin hedefleri arasında bulunan
hububat ihracatının Türkiye’de Ak-
deniz sahilinin en büyük iskelesi ko-
numunda olan Toros iskelesi yoluyla
yapılacağını belirtiyor, ayrıca başka
müesseselerin komşu ülkelere yapa-
cağı transit ticarete de cevap verme-
ye çalışacaklarını söylüyordu.
64
Buradaki amaç, gübre hammaddesi
getirmek ve mamul gübre taşımak
için yılda en fazla 45-50 gün çalışa-
cak olan terminalin kalan zamanlar-
da üçüncü şahıslara kullandırılarak
Toros Gübre’ye ek bir gelir temin
edilmesiydi. Ancak ilk iki yıl için-
de elde edilen sonuç, bu bakımdan
pek de tatmin edici değildi. 1982 yı-
lında gerçekleşen 30 bin tonluk iş-
lem hacmi, yıllık 1 milyon 320 bin
ton sıvı yük ve 3 milyon 170 bin ton
dökme yük elleçleme kapasitesine
sahip olan Toros iskelesi için ümit
kıracak kadar küçük bir miktardı.
Oysa o yıllarda Türkiye, ihraç mal-
larının ve Türk-Irak Karma İşbirli-
ği Anlaşması uyarınca transit mal-
ların İskenderun Limanı’ndan taşın-
masında çok ciddi bir tıkanıklık ya-
şıyordu. Toros iskelesinin hizmete
girmesi önemli bir döviz girdisi sağ-
lama potansiyeli içermekle birlikte,
Toros Gübre yetkililerine göre yıl-
lardan beri bürokratik yönetimle-
rin liman işletmelerini devlet elinde
tutmak istemeleri, iskelenin gelece-
ği için önemli bir engel oluşturuyor-
du. Yetkililer, transit ticaret izninin
çıkması halinde Toros iskelesinden
her yıl 2-3 milyon ton dökme yükün
Irak’a ya da diğer Ortadoğu ülkele-
rine gönderilebileceğini belirtiyor-
lardı.
65
Toros, bu dönemde sunduğu
avantajları duyurmak amacıyla dün-
yaca ünlü denizcilik yayınlarından
Fairplay
’e de ilanlar veriyordu.
Toros iskelesi, transit mal
taşımacılığında büyük
bir sıkışıklığın yaşandığı
İskenderun Limanı’na cazip
bir alternatif oluşturuyordu.
Toros, bunu duyurabilmek için
Fairplay
gibi dünyanın önemli
denizcilik ve taşımacılık
dergilerine ilanlar veriyordu.