54 / 162
54
Toros Gübre
Fabrikanın işletmeye açılmaya hazırlandığı günlerde hazır-
lanmış bir tanıtım dokümanında, Toros Gübre tesisinin özel-
liklerine ilişkin olarak şu bilgilere yer veriliyordu:
Üretim üniteleri:
Üretim üniteleri yılda 130.000 ton kapasiteli Monoamon-
yum Fosfat (MAP) ile 330.000 ton kapasiteli Kompoze Güb-
re (NPK) ünitelerinden oluşmaktaydı. Tesis, İngiliz “Fisons”
prosesine göre dizayn edilmişti.
MAP üreten tesis, fosforik asit ile amonyağın hafif basınç
altında reaksiyona sokulması sonucunda meydana gelen
çamurun bir püskürtme kulesinin tepesinden püskürtüle-
rek piril haline getirilmesi yoluyla elde ediliyordu.
Kompoze gübre ise MAP, üre, potas ve dolgu maddelerinin
amonyak ve sülfirik asit ile granülasyon işleminden geçiril-
dikten sonra ve kurutma, soğutma, eleme ve pudralama iş-
lemlerine tabi tutulması ile elde ediliyordu. Tesiste istenilen
terkipte kompoze gübre üretilebiliyordu.
Malzeme manüplasyon ve torbalama
sistemi:
Malzeme Manüplasyon Sistemi, iskelenin ucundaki vinçten
başlayarak kapalı galeri içinde devam eden konveyör hat-
tı ile torbalama ünitesinden ve torbalı gübre deposundan
kamyon yüklemesini sağlayan sistemleri içeriyordu.
İskele, 12-14 m su kesimi olan ve biri katı, diğeri sıvı ol-
mak üzere, aynı anda iki adet 40.000 DW tonluk geminin ya-
naşmasına uygundu. Boşaltma, iskele üzerindeki 125 ton/
saat kapasiteli vinçle yapılıyordu. Boşaltma kapasitesi, gemi
vinçlerinin de çalışması halinde 200 ton/saate ulaşabiliyor-
du.
Galeri içinden geçen ve bütün hava şartlarında çalışan kon-
veyör, iskeleden boşaltılan malzemeyi hem depolara, hem
de doğrudan torbalama ünitesine sevk edebiliyordu.
Tesisteki kapalı depolama sahalarının biri 19.000 ton ham-
madde, diğeri 13.000 ton dökme mamul ve üçüncüsü 11.000
ton torbalı gübre depolanmasına olanak sağlıyordu. Dök-
me mamul ve hammadde depolarında malzemelerin konve-
yörlere aktarılması kepçeli yükleyicilerle yapılıyordu. Torbalı
gübre deposunda ise torbalar otomatik olarak iki paletleme
makinesi ile paletlenerek depolanıyor ve iki adet palet çöz-
me makinesi ile kamyonlara yükleniyordu.
Torbalama ünitesi 3 torbalama hattından oluşmakta ve
fabrikanın kendi yıllık 330.000 ton üretimine ilaveten yılda
300.000 ton fason torbalama imkânına sahip bulunuyordu.
Sıvı boşaltma ve depolama sistemi:
Tankerlerle gelen amonyak, iskele üzerindeki boşaltma kolu
ve 6 inçlik boru hattı vasıtasıyla 5.000 tonluk çift cidarlı ve
-33ºC soğutmalı tanka aktarılıyordu.
Fosforik asit depolamak için her biri 4.000 ton kapasiteli iki
adet lastik kaplı tank, sülfürik asit için de 3.000 tonluk bir
adet tank mevcuttu.
Tesisin toplam sıvı depolama kapasitesi 16.000 tondu.
Yardımcı üniteler:
Tesiste, kalite kontrolüne yönelik olarak her türlü analizi ya-
pabilecek donanıma sahip bir laboratuvar, bakım ve onarım
işlerini yürütebilecek bir atölye, 7,5 bar buhar temin eden
bir kazan dairesi, yakıt ve su tankları ile basınçlı hava temin
eden bir kompresör istasyonu mevcuttu.