T-Bulten17

Ferenc Liszt, 22 Ekim 1811’de Raiding’de

dünyaya geldi. Üstün müzik yeteneği küçük

yaşta keşfedildi. İlk piyano derslerini, ama-

tör bir müzisyen olan babasından aldı. İlk

konserini dokuz yaşında verdi.

zenlenen “Altın Diyapozon” ödülünü kazan-

dı ve “Le Monde” gazetesi tarafından yılın

en iyi kaydı seçildi. 1997’de Brahms’ın ölü-

münün 100. yılı nedeniyle, bestecinin piya-

no eserlerinin tamamını Almanya’da beş re-

sitalde icra etti. Ayrıca bir konserde

Brahms’ın iki konçertosunu birden çalarak

bunu yapabilen çok az sayıda piyanistten

biri oldu. 1998 yılında, Beethoven’ın beş pi-

yano konçertosunu üç günlük konser dizi-

sinde ardı ardına seslendirdi. Ayrıca yedi

günlük bir konser dizisinde Beethoven’in

tüm piyano sonatlarını ardı ardına çaldı. Bi-

ret, dünyada Beethoven’ın piyano için yaz-

dığı sonat, konçerto ve senfoni uyarlamala-

rının tamamını seslendiren tek piyanist

oldu. Sanatçı son olarak 2002 yılında

György Ligeti’nin piyano etüdlerinin kaydı-

nı yaptı.

Olağanüstü bir hafıza, mükemmel bir tek-

nik ve yorumlama gücüne sahip olarak nite-

lendirilen İdil Biret, dünyanın en geniş re-

pertuvarlı piyanisti unvanına da sahip bulu-

nuyor.

Sanatçı, şu anda Brahms’ın senfonilerinin

piyano uyarlamaları üzerindeki çalışmalarını

sürdürüyor. Kendi etüdlerini de bestelemiş

olan ve bir süre sonra bunları gün ışığına çı-

karacağını söyleyen Biret, 70’i aşkın LP/

CD’si ve 2 milyona yakın satış rakamıyla kla-

sik müzik dünyasının en verimli yorumcuları

arasında yer alıyor.

Tekfen Filarmoni’nin sonbahar konserinin

konuk sanatçısı olan İdil Biret ile Liszt ve

müzik üzerine gerçekleştirdiğimiz kısa söyle-

şiyi keyifle okuyacağınızı ümit ediyoruz.

Bir müzisyen olarak Ferenc Liszt size ne

ifade ediyor?

Liszt’in doğumunun üzerinden 200 yıl geç-

ti, ama yapıtlarının büyük kısmı halen bilin-

miyor. Günümüz konser piyanistinin stan-

dart repertuvarında, piyano parçalarından

bazıları, piyano ve orkestra için üç yapıtı

(iki konçerto ve

Ölüm Dansı

) ve birkaç

Ma-

car Rapsodisi

yer alıyor. Beethoven, Schu-

bert, Verdi, Wagner ve diğer bestecilerin ya-

pıtlarından yaptığı yorumlamalar ve trans-

kripsiyonlar ender olarak seslendiriliyor.

Son dönem piyano yapıtları, tuhaf atonali-

telerinin belki de fazla korkutucu olması ne-

deniyle, konser salonlarında neredeyse hiç

duyulmuyor.

Oratorio Christus

Psalm XIII

on üç Senfonik Şiir’in çoğu (

Prelüdler

ve za-

man zaman

Faust Senfonisi

hariç),

Üç Çinge-

ve büyüleyici

Hüzünlü Keşiş (Der traurige

Mönch)

gibi şarkılarında olduğu gibi, ben-

zersiz güzellikte sayfalar içeren dinsel kom-

pozisyonları, bugüne dek hiç de hak etme-

dikleri şekilde ihmal edildi. Bir besteci ola-

rak Liszt’e karşı takınılan düşmanca tutu-

mun uzun bir geçmişi vardır. Liszt’in cö-

mertçe desteklediği Berlioz, Schumann ya

da Wagner gibi besteci arkadaşları, onun pi-

yano çalmadaki eşsiz sanatına hayran olsa-

lar da, onun çıktığı yolda peşinden asla gi-

dememişlerdir: Tonalitenin kalıbını kırarak

atonaliteye ulaşma yolu.

ferenc liszt 200 yaşında!

1821’de ailesiyle birlikte Viyana’ya

taşınan Liszt, burada Beethoven’ın

önünde çalma ve Schubert’le ta-

nışma imkânı buldu.

1823’te ailesiyle birlikte bu kez

Paris’e yerleşen Liszt, yaban-

cı uyruklu olması ve yaşının

tutmaması gerekçesiyle Paris

Konservatuvarı’na kabul edilmedi.

Bu nedenle Liszt,

bu tarihten

sonra

düzenli

bir müzik

eğitimi

alamadı.

Paris’in aydın çevresinde kabul

gören Liszt, burada Heine, Vic-

tor Hugo, Lamartine ve George

Sand gibi isimlerle yakın arka-

daşlık kurdu. Bir yandan yoğun

şekilde çalışarak konserler ve-

ren müzisyen, bir yandan da ya-

şamını sürdürebilmek için bu

dönemde piyano dersleri ver-

meye başladı. Hayatı boyunca

seçkin bir eğitmen olan Liszt’in

öğrencileri arasında Siloti, La-

mond, Rosenthal, Weingartner

gibi isimler bulunuyordu.

1839’da ailesiyle birlikte

Roma’ya taşınan Liszt, bu

şehirde hayatının en önemli

esin kaynaklarından biriyle,

İtalyan sanatıyla tanıştı.

Piyano için besteler yapan,

gezip gördüğü yerleri pi-

yanoyla betimleyen Liszt,

1827-1847 yılları arasın-

da büyük bir konser turu

kapsamında dünyayı gez-

di. Bu dönemde İrlanda’dan

Rusya’ya, Portekiz’den

Türkiye’ye kadar geniş bir

harita üzerinde seyahatler

yapan ve gittiği her yerde il-

giyle karşılanan Liszt, 18

Haziran 1947 tarihinde Pa-

dişah Abdülmecid’e de Dol-

mabahçe Sarayı’nda piya-

no çaldı.

Liszt, Avrupa’da birkaç tur-

ne yaptıktan sonra 1834’te

fırtınalı bir aşk yaşadığı

Agoult Kontesi Marie ile

Cenevre’ye yerleşti. Orada

iki kızı ve bir oğlu oldu.

SOSYAL

SORUMLULUK