24 / 72
Olu um itibari ile ya ı veya jeolojik olay nedeni ile suların altında kalan ve zamanla üzeri
ince toprak tabakası ile örtülmü olan bu materyaller fidan üretiminde, seracılıkta çok geni olarak
kullanılabilece i gibi peyzaj düzenlemeleri ve spor alanlarının (futbol sahası gibi) yapımında da
kullanılabilir. Bazı ülkelerde de organik madde miktarı yüksek ve turba gibi niteliklere sahip, ancak
tarımda kullanılması sakıncalı olan organik madde birikimleri meydana gelebilmektedir. Bu,
özellikle taban suyu yüksek olan, tuzluluk ve alkalili i yüksek olan suların içinde ya ayan
bitkilerin ayrı ması sureti ile meydana gelmi materyaller olması nedeni ile tarımda kullanılma
imkânı yoktur. Do al olarak olu mu olan sphagnum torfu (bitki besin maddesi ilave edilmi hali
ile) ile ülkemizde özellikle Yeniça yöresinde bulunan otsu nitelikteki Torf materyalinin bazı
özellikleri Çizelge 8’de verilmi tir.
Çizelge–8: Sphagnum Yosununun (Torf) Bazı Özellikleri (Röber ve Schaller, 1985)
Sphagnum
Ye
e
r
r
l
l
i
i
Tor
r
f
f
Organik Madde (%)
94–99
84,88
Kül (%)
1–6
15,12
Volüm A ırlık (gr/l)
50–200
183
Porhacmi ( % Hacmi)
88–97
93
Su Tutma Kapasitesi (w/w)
52–85
67
Havalanma Kapasitesi (w/w
)
15–42
26,6
PH (CaCl
2
)
2,5–3,5
6,03
EC (µS cm
-1
)
50–160
400-500
KDK (me/100 g)
100–170
69,76
Jeolojik devirlerde olu an kömürün (linyit) bir kısmı tam kömürle meye u ramadan büyük bir
kısmı hümüs birikimi halinde kalmaktadır. Bu materyal bünyesinde hem kömür ve hemde hümüs
ihtiva etmesi nedeni ile yakıt olarak de eri azalır. Bu materyal leonardit olarak adlandırılmaktadır.
Bazı fiziksel i lemlerden (temizleme-ufalama) geçirilmek sureti ile organik madde içeri i yüksek
(% 90), bünyesinde hümik ve fulvik asitleri içeren leonardit seracılıkta, fide üretiminde ve tarımın
di er alanlarında (tohum kaplama) organomineral (mineral+organik) gübre yapımında, katı ve sıvı
hümik asit üretiminde kullanılmaktadır. (çizelge–9)
Çizelge–9: Leonardit Mineralinin Özellikleri (Zimmerman, 1998; Tretner, 1999)
Organik madde
% 88.2
Kül
% 11.8
Ph
6.9
Azot (N)
%0.89
Fosfor (P
2
O
5
)
% 0.11
Potasyum (K
2
O)
% 0.11
Magnezyum (MgO)
% 0.64
Kalsiyum (CaO)
% 2.99
Hümik Asit
% 81
Fulvik Asit
% 9