23 / 72
2.1.2. Bitkisel Kaynaklı Organik Gübreler
Tarımsal
üretim sonucu meydana gelen artık ve atık materyaller, tarım ve orman sanayi
sonucunda meydana gelen atık materyaller belirli bir olgunla tırmadan geçirilerek bitkisel üretimde
kompost adı ile anılan organik gübre haline getirilmektedir. Özel olgunla tırmaya tabi tutulmadan
do al olarak topra ın belirli katmanlarında bulunan Turba (Torf-Peat) ve ham linyit (leonardit) sera
üretiminde organik madde kayna ı olarak kullanılmaktadır. Bunların yanında deniz yosunları
belirli fiziksel i lemlerden geçirilerek organik madde kayna ı olarak kullanılabilmektedir.
2.1.3. Kompost
Bitkisel üretim artıkları (sap, yaprak, budama artıkları), tarım ürünleri sanayi artıkları
(konserve-ya -tütün), orman ürünleri sanayi artıkları (tala , a aç kabu u, kozalak gibi) 1-2 cm
irilikte parçalandıktan sonra yüksekli i 1.5 m kadar olan bir olgunla tırma yerinde ahır gübresi
olgunla tırmasında oldu u gibi olgunla tırmaya tabi tutulur. Kompost materyalinin miktarına göre
hazırlanan yerin en altına 3–5 cm kalınlıkta sap-saman karı ımı veya iyi olgunla mı ahır gübresi
veya bahçe topra ı serilir. Bunun üzerine 15–20 cm yükseklikte olacak ekilde parçalanmı
kompost materyali yerle tirilir. Bu katmanın üzerine 3–5 cm kalınlıkta bahçe topra ı ve her m
3
harç materyali için 1 kg kadar sönmü kireç veya dolomit + 2 kg Triple süperfosfat veya DAP
gübresi + 3 kg % 26 N ihtiva eden Kalsiyum amonyum nitrat (CAN) gübresi serpilerek verilir ve
kompost materyali tava gelecek ekilde ıslatılır. Bu i lem di er katmanlarda da yapılır. Yı ının
üzeri toprakla kapatılır. Yaz aylarında yı ındaki su azalması nedeni ile birkaç kez ıslatma i lemi
yapılır. Yı ındaki materyalin iyi olgunla ması için birkaç kez karı tırılarak havalandırma
yapılmalıdır. 8–10 ay süre içinde olgunla an materyal elenerek kompost materyali elde edilir.
Ele in üzerinde kalan olgunla mamı materyaller yeni yı ında tekrar olgunla maya tabi tutulur.
2.1.4. Turba:
Turba olu umunu meydana getiren bitkilerin (yosun, otsu veya odunsu bitki) suyun altında
ayrı ma derecelerine ba lı olarak ço u kez lifsi bir yapı kazanırlar ve bu özellikleri nedeni ile
bünyelerinde mikro ve makro por (bo luk) olarak tanımlanan küçük bo luklar ve ayrı manın
niteli ine ba lı olarak hümüs adı verilen bir kimyasal yapıya sahip olurlar ( ekil 3).
ekil–12: Torf (Turba) Olu umu.(Schroeder,1984)