Previous Page  18 / 72 Next Page
Information
Show Menu
Previous Page 18 / 72 Next Page
Page Background

Organik materyaller(gübreler) koyu renkli materyaller olması ile topra a karı tırılmalarında

toprak renginin biraz daha koyula masına ve bu nedenle de toprakların biraz daha erken

ısınmasına neden olarak kök geli mesini hızlandırırlar. Organik materyaller özellikle kumsal

topraklarda agregat olu umunu sa layarak ve kaymak tabakası olu umunu engelliyerek toprak

erozyonunu engellerler.

Organik maddenin topra ın kimyasal özellikleri üzerine etkisi

— Organik maddenin niteli ine göre organik materyaller bir besin maddesi kayna ıdır. Bu

konuda geni bilgi hayvansal kaynaklı gübreler kısmında verilecektir. Bitkisel ve hayvansal

kaynaklı organik maddeler(gübreler) ayrı ma esnasında bünyelerindeki besin maddelerini

ortama verirler.

— Organik madde topra ın besin maddesi tutma kapasitesini arttırır. Humus maddesi sahip

oldu u elektriksel yükler nedeni ile besin maddelerinin toprakta fiksasyona u ramadan

tutulmalarını sa lar. Humus maddesinin besin maddesi tutma kapasitesi(katyon de i im

kapasitesi) kil minerallerinden 5–10 kat daha fazladır.

— Organik madde toprakta ani pH de i imlerini önler. Humus maddesinin(+) ve (-)

elektrik yüküne sahip olması nedeniyle toprakta bir nevi tamponlama etkisi gösterir.

Hatalı uygulamalar sonucu meydana gelebilecek extrem asitlik veya alkalilik organik

maddenin tamponlama etkisi ile azaltılır. Bu özelli i nedeni ile bazı a ır elementlerin

tutulmasına, meydana gelebilecek hafif tuzlanmanın engellenmesi gibi mekanizmalarda

görev alır.

Organik maddenin topra ın mikrobiyolojik aktivitesi üzerine etkisi

— Organik materyaller toprakta ya ıyan birçok canlı için enerji kayna ıdır. Organik

materyallerin topra a verilmesi ile toprakta mikroorganizma konsantrasyonu artar ve

mikrobiyolojik aktivite artar. Organik maddenin ayrı ması sonucunda meydana gelen

bazı bile ikler bitki kök geli mesini te vik eder.

1.2.6 Topra ın Katyon De i im Kapasitesi (KDK)

Toprakta besin maddelerini tutma özelli ine sahip ba lıca iki unsur bulunmaktadır. Birincisi

topraktaki kil ve di eri ise organik madde (hümüs) dir. Bunların yanında topra ın pH de erine

ba lı olarak demir hidroksit Fe(OH)

3

ve alüminyum hidroksit Al(OH)

3

te belirli düzeyde besin

maddesi tutma niteli indedir. Topra ın besin maddesi tutma kapasitesi topraktaki % kil miktarının

yanında kilin cinsine (tek tabakalı, iki ve üç tabakalı olu una) ba lıdır. Tek tabakalı kil

minerallerinden Kaolen grubu kil minerallerinin KDK 10 me/100 gr kil, iki tabakalı kil

minerallerinden llit’in KDK sı 20–30 me/100 gr kil ve Montmorillonit kil mineralinin KDK sı ise

50–150 me/100 gr kil arsında de i mektedir. Toprakta hangi kil minerali hakim durumda ise ve %

kil miktarına göre topra ın KDK sı de i ebilmektedir. Kil minerallerin farklı tabaka yapısına sahip

olmaların besin elementlerinin farklı konumlarda kil tarafından tutuldu unu ortaya koymaktadır.

Kaolen grubu kil mineralleri sade ve dı yüzeyleri ile besin maddesi tutarken, iki ve üç tabakalı kil

mineralleri tabakalar arasında, kırılma noktalarında meydana gelen kö e içlerinde de besin maddesi

tutabilirler. Besin maddelerinin tutulmaları kil minerallerinin sahip oldu u elektriksel yük(-)

sayesinde olmaktadır.

Toprakta bulunan organik madde (hümik asitler) kil minerallerine oranla toprakta daha fazla

miktarlarda besin maddesi tutma özelli ine sahiptirler. Bir toprakta organik madde ne kadar yüksek

ise o topra ın besin maddesi tutma özelli i o kadar iyi demektir. Topra a ilave edilen organik

gübreler mikrobiyolojik faaliyet sonucu ayrı arak toprakta devamlı olarak kalabilecek olan hümik

asitleri meydana getirir. Kil minerallerinde oldu u gibi hümik asitlerin de elektriksel yüke sahip

olmaları nedeni ile topra a ilave edilen besin maddeleri topra ın derinliklerine yıkanmadan hümüs

maddeleri tarafından tutulurlar. Hümik asitlerin katyon de i im kapasiteleri 300–800 me/100g

hümüs arasında de i mektedir. Organik medenin ayrı ması sonucu toprakta hümik asit miktarı