20 / 72
elementi yetersizlikleri ve dengesizliklerine ait bilgiler, yaprak örne i alınması hakkında bilgiler
ayrı bölüm halinde daha sonra verilecektir
2. MEYVE YET T R C L NDE KULLANILAN GÜBRELER
Meyve bahçelerinde kullanılan gübreleri iki kısımda incelemek gerekir. Birincisi Organik
gübreler di eri mineral(kimyasal)gübrelerdir. Son yıllarda ülkemizde oldu u gibi bazı ülkelerde de
organik ve mineral gübre olarak organomineral gübrelerde kullanılmaya ba lanmı tır.
2.1 Organik Gübreler
Organik gübreler ana materyali hayvansal ve bitkisel olmak üzere iki ayrı grup altında
incelemek mümkündür. Bunların yanında son yıllarda toprak mikroorganizmalarının
aktivitelerinden istifade edilerek mikrobiyolojik gübre adı altında bazı preparatlarda organik gübre
olarak kullanılmaktadır. Ancak, konumuz pratik yönden meyve bahçelerinin gübrelenmesi oldu u
için sadece hayvansal kaynaklı(ahır gübresi) ve bitkisel kaynaklı(ye il gübre ve kompost) gübreler
hakkında bilgi verilecektir.
Hayvansal Kaynaklı Gübreler
nsanlık tarihi ile birlikte tarımsal faaliyetlerde topra ın verimlili ini arttırmak amacı ile
hayvan gübreleri (ahır gübresi) kullanılmaya ba lamı tır. Son yıllarda ise çevre bilinci yerle mi
ülkelerde ahır gübrelerinin önemi ve kullanımı artmı bulunmaktadır. Hayvansal yeti tiricili i
olarak büyükba , küçükba ve kümes hayvanı( bazı ülkelerde domuz) yeti tiricili i yapılmaktadır.
Bu hayvan yeti tiricili inin bu gübrelerin yanında, yan ürün olarak kan, boynuz, tırnak, kemik gibi
kısımları da bazı ülkelerde ve özellikle ekolojik tarım sisteminde gübre olarak kullanılmaktadır.
Ayrıca, do ada bazı uçucu hayvanların (yarasa-çe itli ku lar) ma arada birikmi olarak gübreleri
de organik gübre olarak kullanılmaktadır. Bu tip gübrelerin birço unda insan sa lı ını kötü
etkileyen bazı etmenlerin bulunması nedeni ile veteriner kontrolü yaptırılmadan özellikle yarasa
gübrelerini kullanmamak gerekir. Hayvan gübrelerini biz ahır gübresi adı ile inceleyece iz. Bu
gübrelerin niteliklerini, olgunla tırma ekillerini ve kullanma durumlarını ayrı ayrı verece iz.
Ahır gübresi
Ahır gübreleri büyükba , küçükba ve kümes hayvanlarının katı dı kı, sıvı (idrar) dı kı ve
yataklık olmak üzere üç ayrı kısmın karı ımından meydana gelmektedir. Bu gübrelerin niteli i
hayvanın cinsine, beslenmesine, ya ına, yataklık materyalinin miktarı ve niteli ine ve
olgunla tırma ekline ba lı olarak de i mektedir. Hayvan gübrelerinin besin maddesi miktarları
hayvan cinsine göre büyük farklılık göstermektedir. Çizelge-5‘te bazı hayvan gübrelerinin besin
maddesi miktarları verilmi tir.
Çizelge–5: Bazı Hayvan Gübrelerinin Besin Maddesi çerikleri (Kacar ve Katkat, 1999)
Ci
i
ns
s
i
i
Kur
r
u madde
e
de
e
%
N
P
K
Sı ır
2.0
1.0
2.0
Koyun
4.0
0.6
2.9
Tavuk
3.9
2.1
1.8
Çizelge -5 de verilen besin maddesi miktarlarına ait %de erler gerçek kuru madde a ırlı ı
üzerindendir. Tarımda gübre olarak kullanılan ahır gübrelerinin nerede ise tamamında rutubetin
(suyun)yüksek oranda bulunması ile çizelgede verilen % besin maddesi miktarları çok daha azdır.
Sı ır gübrelerinin taze a ırlık üzerinden %75-85’i, koyun gübrelerinin %60-65’i ve tavuk
gübrelerinin %50-55’i sudur. Bu nedenle kuru a ırlık üzerinden verilen besin maddesi miktarları
ahır gübrelerinin ihtiva ettikleri %su (rutubet) miktarına orantılı olarak daha azdır. Bu durumu
büyükba ahır gübresinin mikro element miktarını gösteren çizelgeden daha iyi görebiliriz.
(çizelge-6)