52 / 104
51
Çizelge 21: Topra ın PH De erini Azaltmada Kullanılan Materyaller ve % Kükürt Miktarları
(Bunt, 1988)
smi
Formülü
%S
Element kükürt
S
100
Sülfürik asit
H
2
S
30.4
Amonyum sülfat
(NH
4
)SO
4
24.2
Demir sülfat
FeSO
4.
7H
2
O
11.5
Alüminyum sülfat
Al(SO
4
)18H
2
O
14.4
Topra ın pH de erini azaltan materyaller için en etkili ve ekonomik olanı elementel
kükürttür (S). Topra a ilave edilen kükürt, toprakta kükürdü okside eden kükürt bakterileri
(thiobasillus) tarafından enzimatik reaksiyonlar sonucunda toprakta sülfürik asit (H
2
SO
4
)
olu arak pH dü mesini sa lar. Bu biyokimyasal olayın optimumda olabilmesi toprakta
havalanma ve rutubetin dengede olması ile, toprak sıcaklı ının kükürt bakterilerinin aktivite
gösterece i sıcaklıkta (+10 ile + 30 C) olması, toprakta kükürt bakterilerinin
konsantrasyonuna ve uygulanan kükürdün ıslanabilir (veya mikronize 40-60 mesh) olmasına
ba lıdır. Toprakta bu faktörlere ba lı olarak 1-3 ay içinde pH de erinde beklenen azalma
görülür. Biyokimyasal olay sonucunda toprakta olu an sülfürik asit toprak suyunda çözünerek
sülfat (SO
4
) ve hidrojen (H) iyonuna dönü ür. Sülfat bir bitki besin elementi olan kükürdün
topraktan alını formu oldu u için bitkiler tarafından alınır, bir kısmı toprak kolloidleri
tarafından tutulur bir kısmı da yıkanarak bitkinin kök bölgesinden uzakla ır. Hidrojen iyonu
ise bitki tarafından alınmayıp toprak solusyonunda kalır veya toprak kolloidlerine ba lı besin
elementleri ile yer de i tirerek topraktaki hidrojen iyonu konsantrasyonunu arttırarak topra ın
pH de erinin dü mesini sa lar. Bu mikrobiyolojik faaliyet a a ıda basitle tirilmi ekilde
kimyasal formüllerle gösterilmi tir.
kükürt bakterileri
S + O
2
SO
2
SO
2
+ ½ O
2
SO
3
SO
3
+ H
2
O H
2
SO
4
H
2
SO
4
2H
+
+ SO
4
-2