53 / 104
52
Çizelge 22: Bazı Mineral Gübrelerin Topra ın PH De erine Etkisi
Gübreler
Etkili madde oranı %
Asitle tirme etkisi olanlar
Amonyum nitrat
% 33.5
Monoamonyum fosfat
% 11 N
Amonyum sülfat
% 21 N
DAP
% 18 N
Fosforik asit
% 52 (P
2
O
5
)
Üre
% 46 N
Alkalilik etkisi olanlar
Kalsiyum nitrat
% 15.5 N
Potasyum nitrat
% 13 N
Nötral etkisi olanlar
Kireçli amonyum nitrat
Jips
Potasyum klorür
Potasyum sülfat
Süper fosfat
Elementel kükürde benzer ekilde bünyesinde kükürt ihtiva eden kimyasallarda
topra ın pH de erini dü ürmede kullanılabilir. Bu maddelerin etki de erleri hiçbir zaman
elementel kükürt kadar etkili de ildir. Çizelge da verilen bazı mineral gübrelerin topra ın pH
de erini azaltma, yükseltme ve nötr durumları verilmi tir. Bünyesinde azot ihtiva eden
gübrelerin amonyum formundaki azotun nitrifikasyon yolu ile ortama hidrojen iyonu vermesi
ile ortamda geçici pH azalması meydana gelir. Bu materyallere örnek olarak bünyesinde
kükürt bulunan pirit (FeS) minerali bakteriyel faaliyet sonucunda ortama kükürt verebilir.
Ancak kullanılan pirit materyalinin safiyeti çok önemlidir. Bu mineral bünyesinde Bazı toksik
mineralleri bünyesinde bulundurması nedeni ile toprak ortamında toksik element miktarını
arttırabilir. Pirit’in bakteriyel faaliyet sonucunda kükürt olu umu a a ıdaki formulde
gösterilmi tir (Schoen ve Rye, 1971).
FeS + H
2
O + ½ O
2
Fe(OH)
2
+ S
Yeti tirilecek bitkinin kılcal kök derinli i dikkate alınarak pH de eri azaltılacak toprak
tabakası kalınlı ına, kükürdün uygulama yöntemine (serpme-bant) ve topra ın bünyesine
ba lı olarak bir dekara verilebilecek kükürt miktarı Çizelge de verilmi tir. Topra a genellikle
serpme olarak verilen kükürt topra a iyice karı tırılmalı ve toprakta yeterli rutubet (tav)
bulunmalıdır. Sera artlarında uygulama son hasattan sonra yapılmalıdır. Sera örtü malzemesi
naylon ise seranın yan tarafları açılarak havalandırılmalıdır. Elementel kükürdün okside
olmadan kalan kısmı bitkiye hiçbir zaman zararlı de ildir.