51 / 104
50
te vik eder. Topra ın pH de eri topra a verilen veya toprakta bulunan besin elementlerinin
bitki tarafından alınabilme durumu üzerine etki eder. Toprak pH de erinin dü ük olması
durumunda toprakta mikro elementlerden Fe, Al ve Mn miktarının yükselmesine ve toksik
olmasına, pH de erinin yüksek olması ise toprakta Ca ve çok yüksek pH de erlerinde Na
miktarının artmasına neden olur ( ekil 16).
EK L 16: Toprak PH De erinin Besin Elementlerinin Elveri lili i Üzerine Etkisi
Topra ın pH de eri toprakta faaliyet gösteren toprak canlılarının (bakteri-mantar gibi)
aktiviteleri üzerine etki ederek topra a ilave edilen organik materyallerin ayrı ması üzerine
etkili olur. Nötral ve hafif alkalin artlarda organik maddenin ayrı ması hızlı olurken asidik
artlarda organik maddenin ayrı ması yava ve az olur. Toprakta pH nedeni ile
mikroorganizma faaliyetinin azalması yarayı sız formda olan besin elementlerinin yarayı lı
hale geçmesini de etkiler. Örtü altı yeti tiricili inde bitki yeti tirme ortamının pH de eri ile
bitkinin istedi i pH de erleri bir uyum içinde olmalıdır. Mineral ve organik gübre
uygulamalarında topra ın pH de erine uygun gübreleme yapmak gerekir.
Topra ın pH de erinin bitkinin istedi i pH de erine getirilmesi, topra ın pH de erine
ba lı oldu u gibi yeti tirilecek bitkinin kılcal kök derinli ine de ba lıdır. Topra ın pH
de erini azaltmak için mineral toz kükürt ve bünyesinde kükürt bulunan bile ikler
kullanılırken topra ın pH de erini yükseltmek için bünyesinde kalsiyum bulunan kireçleme
materyalleri kullanılmaktadır. Topraksız ortam ve su kültüründe pH ayarlamaları kendi
bölümleri içinde verilmi tir. Çizelge 21’de topra ın pH de erini azaltmada kullanılan
materyaller verilmi tir.