7 / 16
2.2) Örtü altı ( sera-tünel ) yetiştiricilikte gübreleme
Örtü altı hıyar yetiştiriciliği sera (cam veya plastik) ve tünel (plastik) de damla sulama sistemi
kullanılarak yapılmaktadır. Ülkemizde genellikle örtü altı yetiştiricilikte ısıtma yapılmadığından
iklim şartlarına göre sonbahar üretimi, ilkbahar - yaz üretimi ve tek ürün üretim şekli olmak
üzere 3 ayrı dönemde üretim yapılmaktadır. Dönemlere göre üretimde gübrelemede iklim
şartlarından özellikle sıcaklık faktörünü dikkate almak gerekir. Yetiştirme ortamı olarak
genellikle toprakta yetiştiricilik yapılmaktadır. Toprak şartlarının kötü olması veya içme suyu
bakımından koruma altına alınmış yörelerde TOPRAKSIZ ORTAM (harç=substrat veya su
kültürü) tekniği ile de üretim yapılmaktadır.
Sera ve tünelde toprakta yapılan yetiştiricilikte toprak özelliklerinin hıyar yetiştiriciliğine uygun
olması gerekir. Bu özelliklerin önemli olanları aşağıda verilmiştir.
Toprak PH değeri
Toprak organik maddesi
Toprak tuzluluğu
Toprak bünyesi
Topraktaki besin maddesi
Toprağın bu özelliklerine ilave olarak sulama suyunun da kalite özellikleri önemlidir. Özellikle
tuzluluğa hassas olan hıyar bitkisinde sulama suyunun E.C. değeri o sulama suyunun
sulamada kullanıp kullanılmayacağı konusunda bilgi verir. Sulama suyunun tuzluluk hariç PH
değerinin istenilen düzeye getirilmesi için yapılması gereken uygulamalar Sera
Yetiştiriciliğinde Gübreleme kısmında detaylı olarak verilmiştir. Toprak özellikleri ve bu
özelliklerin hıyar yetiştiriciliğine uygun hale getirilmesi ile ilgili genel bilgiler aynı bölümde
verilmiştir. Bu genel bölümdeki bilgilere bakarak yetiştiricilik yapmak gübrelemede etkinlik
sağladığı gibi ekonomik gübre kullanımı da sağlar. Yeni örtü altına alınan sera topraklarında
besin maddesi dengesini sağlamak için mutlaka fide dikim öncesi TABAN GÜBRE kullanmak
gerekir. Taban gübrelemenin yanında sera toprağının organik madde miktarını yükseltmek
için iyi yanmış hayvan gübresi ile gübreleme yapmak gerekir. Mineral gübrelerle yapıdan
taban gübrelemede toprağın özellikle fosfor, potasyum ve magnezyum durumu dikkate
alınarak gübreleme yapılmalıdır. Bunun için mutlaka toprak analizi ve sulama suyu için de su
kalitesi analizleri yaptırılmalıdır. Hıyar bitkisi ile topraktan alınan besin maddesi miktarları,
dekardan alınacak ürün miktarına göre çok değişmektedir. Bu nedenle gübre tavsiyeleri
alınacak ürün miktarına göre yapılmalıdır. Diğer önemli husus ise ısıtılmayan seralarda kış
aylarında yapılan gübrelemelerde azotlu gübre miktarını aşırı kullanmamak gerekir. Aşırı
azotlu gübre kullanımı bitkilerin soğuktan zarar görmesine sebep olur. Bir yılda aynı serada
veya tünelde çift ürün (güzlük-ilkbahar) yetiştiriciliğinde TABAN GÜBRESİ bir defa güzlük
üretimde verilebileceği gibi, her iki dönemde de taban gübre uygulanabilir. Sera
yetiştiriciliğinde güzlük üretimde 20-25 ton, ilkbahar üretiminde 30-35 ton ve Tek üretimde 40
ton ve üzeri hıyar ürünü alınması hedeflenmektedir. Örnek olarak verilecek gübre programı
tabloları bu miktarlara göre hazırlanmıştır.