13 / 16
Mangan Noksanlığı
Topraklarda yeterli düzeyde
mangan bulunmasına
rağmen özellikle yüksek pH
değerli ve organik maddece
zengin topraklarda yetişti-
rilen bitkilerde mangan
noksanlığına daha sık
rastlanır. Bunun nedeni pH
değerinin yükselmesi ile
mangan elverişliliğini azal-
masından ( bir birim pH
değerinin yükselmesi
ortamdaki yarayışlı Mn +2
konsantrasyonunu yaklaşık
100 kat azaltmaktadır).Düşük pH değerli topraklarda ise diğer mikro elementlere oranla
çözünürlüğü artan mangan toksik düzeye gelerek bitkilerde mangan zehirlenmesine neden
olabilmektedir.
Mangan noksanlığı çoğunlukla magnezyum noksanlığına ve birazda çinko noksanlığına
benzemektedir. Magnezyum noksanlığı yaşlı yapraklarda meydana gelirken mangan
noksanlığı genç yeni oluşan yapraklarda görülür. Yaprakların damar aralarında yeşil rengin
sarımsı yeşil ve sarımsı, kah-
verengileşmesi şeklinde orta
büyüklükte lekeler halinde
görülür. Çinko noksanlığında
ise renk açılmaları daha küçük
lekeler halindedir. Hıyar bitki-
sinin gelişme yavaştır, çiçek
tomurcuğu rengi sarıya döner,
yapraklarda damarlar önce
yeşil kalır sonra sararır, damar
aralarında renk değişimi görü-
lür, bu kısımlarda çöküntüler
görülerek yaprak pürüzlü hal
alır. Gövdede incelme ve
boğumlar arasında daralma görülür. Hıyar bitkisinin yapraklarında renk değişimine paralel
olarak yapraklarda kıvrıma meydana gelirse bitki iki üç hafta içinde kuruyabilir.
Mangan toksitesi ise yaşlı yapraklarda görülür, damar aralarında ölü dokular ve kurumalar
görülür. yaprağın damarları kırmızımsı kahverengi hal alır, gövdede ve yaprak saplarında
morumsu lekeler oluşur. Hıyar bitkisinin tutulmasına yarayan kısımlar (sülük) eflatun renkte
olur. Mangan toksitesi özellikle buharla toprak sterilizasyonunda ortaya çok çıkar mangan
noksanlığı ve toksitesi ne ait renkli resimler aşağıda gösterilmiştir.
Çinko Noksanlığı
Toprakta demir ve mangana oranla daha az düzeyde bulunan çinkonun elverişliliği toprağın
pH değerine çok bağlıdır. Özellikle 7,5 pH değerinin üzerinde bulunan topraklarda çinkonun
alınabilir formda bulunması ve bitkiler tarafından alınması minimum düzeye iner. Toprağa
ilave edilen organik gübrelerin toprakta meydana getirdiği aminoasitler, organik asitler, fulvik
ve humik asitler topraktaki yarayışlı çinko ile organik kompleksler meydana getirebilir. Bu