Yaslanmadan Buyumek

ATO, başından beri esas

olarak bir askeri ittifak olmakla

birlikte, 1950’lerin ikinci yarısında

ekonomik işbirliğinin önemli bir

soğuk savaş unsuru olduğunun

anlaşılmasından sonra aynı zaman-

da bu yönde bir özellik kazanmış

ve müttefikler arasındaki ekono-

mik işbirliğini destekleyen bir yapı

haline gelmişti. Böylece NATO

üyeleri kendi aralarında müşte-

rek menfaat alanları oluşturmaya

başlamışlar, hatta 1957 yılında

ittifakın ortak çıkarlarıyla ilgili

ekonomik konuları incelemek ve

raporlar hazırlamakla görevli bir

komite kurmuşlardı. Bu paralelde

NATO’nun iki fakir ülkesi, Yuna-

nistan ve Türkiye’nin uzun vadeli

kalkınma gayretlerini hızlandırma

yönünde bir görüş belirmiş ve bu

iki ülkeye askeri yatırımlar dışın-

da uzun vadeli kredi yoluyla dış

yardım sağlama kararı verilmişti.

Plana göre söz konusu yardım,

NATO’nun yüksek refaha ulaşmış

üyelerinden, Dünya Bankası’ndan,

Milletlerarası Para Fonu’ndan

ve OECD gibi uluslararası ikti-

sadi teşekküllerden gelecekti.

Türkiye, en geri kalmış NATO

üyesidir. Hiç şüphe yok ki NATO,

güneydoğu kanadı Türkiye’den vaz-

geçmek niyetinde değildir. Dolayısıyla

Türkiye’yi kuvvetli görmek istemek-

tedir. Bir memleketin de yalnızca

toplar, uçaklar, tanklar ve roketler

yığmak suretiyle kuvvetlendirileme-

yeceği hiç kimsenin meçhulü değildir.

Türkiye’nin NATO’nun arzuladığı

mükemmeliyette bir savunma seviye-

sine ulaşması, sıhhatli bir ekonomik

esas yaratılmadan mümkün olamaz.

İşte Türkiye’ye akıtılacak NATO

iktisadi yardımının felsefesi budur.

1960’lı yıllarda NATO

yardımları ve Türkiye

üzere, Menderes hükümetinin son icraat-

larından biri olarak 28 Şubat 1960 tarihin-

de çıkartılan özel bir yasayla kurulmuştu.

Sermayesinin yüzde 49’u devlete, yüzde

51’i özel şahıslara ait olan fabrikanın teme-

li 1961 Haziran’ında atılmış, 15 Mayıs 1965

tarihinde de tesis fiilen işletmeye alınmış-

tı. Yapımında büyük miktarda Amerikan

kredisinin kullanıldığı ve Amerikalı da-

nışmanların görev aldığı Erdemir, toplu-

mun moralini yükselten değerlerden biri

olmuştu.

Tekfen’in bu dev tesisin inşası sırasında

üstlendiği ilk işler, 1962 yılında, tesis saha-

sı içinde saha drenajı, yol ve park sahaları

inşaatı ve beton otopark sahaları gibi fazla

uzmanlık gerektirmeyen, düz inşaat işle-

riydi. Ardından 1963’te Foster Wheeler’ın

taşeronu olarak 36 ev, 28 yatakhane, 3

yemekhane, 1 okul, 1 misafirhane, 1 ofis ve

ambar, 2 atölye, 2 baraka, 44.168 m

asfalt

yol inşaatı ve 59.973 m

çevre düzenleme-

sinden oluşan daha geniş bir proje gerçek-

leştirildi. Söz konusu proje kapsamında,

aynı zamanda 750 metre uzunluğunda ve

50 metre genişliğinde bir uçak pistinin

temel, tesviye, sıkıştırma, asfalt kaplama,

beton apron ve işaretleme işleri de bulunu-

yordu. İşte bu pist, o yıllarda yurdun dört

bir tarafına dağılmış olan şantiyeleri daha

rahat dolaşabilmek için ilk uçaklarını sa-

tın alan Tekfencilerin talihsiz bir kazasına

sahne olacak, ancak uçakta bulunan Fey-

yaz Berker ve Nihat Gökyiğit bu kazadan

yara almadan kurtulacaktı.

Ereğli Demir-Çelik Fabrikaları için bu dö-

nemde yapılan son iş, fabrikanın soğutma

ve kullanma suyu ihtiyacını temin etmek

üzere Gülüç Irmağı üzerine beton ağırlıklı

bir baraj yapılmasıydı. 1963 yılında yapı-

mına başlanan ve 1966 yılında tamamla-

nan baraj 175 metre uzunluğundaydı. 13,5

metre yüksekliğindeki gövdesi 52 bin ton

beton kullanılarak inşa edilmişti ve 6,2