71
va Meydanları İnşaat Reisliği idi. O za-
man döviz sıkıntısı başlamıştı, dışarıdan
makine getirmek zordu. Ama NATO fas-
lından getiriyorduk. Bir büyük şansımız
da fiyatları İngiliz poundu olarak verme-
mizdi. Bir devaülasyon oldu arada; bu da
bir şanstı bizim için. İlk işimizin bu şansı
bizi müteahhitliğe doğru götürdü; kafa-
mızdaki de buydu zaten.
Söz konusu iş, NATO’nun İzmir, Akhisar,
Mürted, Eskişehir, Konya, Merzifon, Ma-
latya, Batman ve Diyarbakır hava mey-
danlarının banket stabilizasyon inşaatını
kapsıyordu. 1958 yılının son günlerinde
başlayan inşaatlar sırasında 216 bin m
2
bitümlü banket stabilizasyonu, 183 bin m
2
banket tozumaz tabakası, 16 bin m
2
3 cm
kalınlıkta banket stabilizasyonu ve 33.864
m
2
2 cm kalınlıkta banket stabilizasyonu
yapılacak ve iş 1960 yılının başlarında ta-
mamlanacaktı. Projenin malzeme ve işçilik
dahil toplam tutarı 442.917 pound idi.
Tekfen’in bu ilk işinde şans faktörü kadar,
başka faktörlerin de önemli rol oynadığını
söylemek yanlış değildir. Bunların birinci-
si cesaret olmalıdır; çünkü söz konusu pro-
je büyük firmaların dahi gözünü korkutur-
ken, henüz tek bir makinesi bile olmayan
Tekfen’in bu işe talip olması ancak cesaret
sözcüğüyle açıklanabilir. Bu yıllarda inşaat
sektörü büyük bir rekabete sahne olmak-
taydı. Son on yıl içinde ivme kazanan alt-
yapı ve askeri inşaat işleri nedeniyle çok
sayıda firma kurulmuştu. 1954 İnşaat Mü-
teahhitleri Kongresi’nde açıklanan rakam-
lara göre piyasada en az 5 bin müteahhit
faaliyet göstermekteydi.
10
Bunların önemli
bir kısmını ilkel yöntemlerle çalışan konut
ve basit bina müteahhitleri oluşturmakla
birlikte, özellikle NATO işleri için sağla-
nan olanaklar sayesinde önemli bir maki-
ne parkı ve bilgi birikimi sağlamış büyük
müteahhitler de mevcuttu. Tevfik Kuyaş,
Kadri Veziroğlu (sonradan Sedat Veziroğ-
lu) ve Sezai Türkeş-Fevzi Akkaya bunlar-
dan bazılarıydı. Türkiye’de müteahhitlerin
elindeki teçhizat ve makinelerin değeri
30-35 milyon doları buluyordu.
11
Ayrıca
piyasada çok sayıda yabancı firma faaliyet
göstermekteydi.
Tekfen’in bu rekabetin içinden sıyrılarak
söz konusu ihaleyi kazanabilmiş olması,
ikinci bir faktörü daha gündeme getirmek-
tedir. Bu da, güvenilir olmaktır. Tekfen’i
kuran ortaklar hem kamu görevleri sıra-
sında, hem de FN’de yaptıkları işlerle çev-
relerine büyük bir güven telkin etmişlerdi.
O günlerde havaalanı inşaatı ya da askeri
tesis gibi konularda işi güvenilir firmalara
emanet etmeyi birinci öncelik olarak ele
alan işveren için bu faktör, makine parkı
konusundaki eksikliklerden ya da serma-
ye yetersizliğinden daha büyük bir öneme
lk hava meydanları işini aldık.
Hava meydanları bitmiş, banketle-
rin yapılması gerekiyordu. Bugün
dahi hava meydanlarında genişle-
tiliyor o banketler. O tarihte bize
verdiler o işi. İhaleye girdik, kazan-
dık. Fakat, herhalde şunu düşündü
idare: “Bunlar burada çalışmış
insanlar. İşi bunlara verirsek bir
şey olur mu?” Ama bir yandan bize
güveniyorlardı. O bakımdan so-
nunda karar verdiler. İlk yaptığımız
işti ve bütün sermayemizi ortaya
koymak, makine parkı kurmak,
makine getirmek gerekiyordu.
Banket işini çok kısa zamanda, on-
ların da tahmininin öncesinde bitir-
dik. Çok memnun oldular. “İsabet
olmuş, iyi ki size verdik bu işi”
dedirttik, ama tabii bunun için çok
çaba sarf ettik. O günleri hatırlı-
yorum, gece gündüz çalışıyorduk.
Hep başındaydık işin. Bir mühendis
dahi tutacak imkâna sahip değildik.
Kendimiz mühendistik, gençtik,
öyle bir lüksümüz yoktu. Küçük
bir büroda kendimiz çalışarak işi
götürmeye çalıştık. İsabet de ol-
muş. Nitekim başka türlü bugünkü
kadrolara ulaşamaz, bugün çalışan
arkadaşların güvenini ve sevgisini
kazanamazdık. Mühim olan onların
güvenini ve sevgisini kazanmak.
Bizim için en önemli değer bu.
İ
Feyyaz Berker
Gece gündüz çalışıyorduk. Hep başındaydık işin. Bir mühendis dahi
tutacak imkâna sahip değildik. Öyle bir lüksümüz yoktu.
ekfen İnşaat’n kurulmasın-
dan sonra alınan ilk iş, 9 NATO
havaalanının banket stabilizasyon
çalışmalarından oluşuyordu. İşin
sahibi, hem Feyyaz Berker’in, hem
de Nihat Gökyiğit’in uzun yıllar
hizmet verdikleri Hava Meydanları
İnşaat Reisliği idi. Soldaki resimde,
Nihat Gökyiğit (sağdan ikinci)
söz konusu şantiyelerden birinde
çalışma arkadaşlarıyla birlikte.
T