Topraga Dusen Bereket

145

zeninden kaynaklanan ve nesilden

nesile taşınan çinko eksikliğinin gi-

derilmesinde, zincirin ilk halkasını

oluşturuyordu:

Çinkonun sonradan insanlara

verilmesinin bilimsel olarak hiç-

bir anlamı yok. Çinkonun mut-

laka besinden alınması gere-

kiyor. Türkiye’de özellikle Orta

Anadolu’da ekmek ağırlıklı bir

beslenme şekli olduğundan, buğ-

dayda çinko yoksa anne almı-

yor, anne almayınca çocuğa da

geçmiyor. Sorun orada başlıyor.

Yani sonradan müdahale edemi-

yorsunuz. Çinko eksikliğinin tela-

fisi yok. O yüzden mutlaka güb-

reden buğdaya geçmesi lazım ki,

oradan da anneye ve çocuğuna

geçsin.

Türkiye’de Toros Tarım’ın destek ve

katkılarıyla çinkolu gübre tüketimi-

nin 1995 yılında 2.100 tondan sade-

ce bir yıl içinde 43.000 tona, 2010

yılında ise 426.000 tona ulaşması, bu

nedenlerle sadece gübre sektöründe

değil, insan sağlığı ile ilgilenen ulus-

lararası kuruluşlar arasında da büyük

yankı uyandırmıştı. Dünyada ilk kez

tanık olunan bu başarı öyküsü, Esin

Mete’ye göre Toros’u tüm dünyada

ilginin odağı haline getirmiş, şirke-

tin uluslararası prestijini daha da ar-

tırmış ve tüm bunların ötesinde çin-

kolu gübre çalışmasının birçok ülke-

de örnek proje olarak ele alınması-

nı sağlamıştı. Çinkolu gübre üretimi

Türkiye’deki diğer gübre üreticileri

tarafından da takip edilirken, arala-

rında Çin, Hindistan, Pakistan ve Tay-

land gibi ülkelerin de bulunduğu 12

ülkede programa alınmıştı.

İSMAİL ÇAKMAK

Sabancı Üniversitesi Öğretim Görevlisi

Etkili sonuçların haberi çok hızlı yayılıyor. Tarımın içinde olan insanlar bilirler, bir ilaç

üretmek, bir gübre üretmek ve bunu çiftçiye benimsetmek çok zordur. Mutlaka za-

man geçmesi lazım. Çinkoda böyle bir şey olmadı. Niye olmadı? Çünkü attığı zaman

hemen gördü etkisini. Bir çiftçi, memnun olmadığı bir şeyi bir daha kullanmaz. O yüz-

den çinkolu gübre kullanımının 1996’da 40 bin tondan bugün 400 bin tona çıkması

demek, çiftçinin de bu gübrenin olumlu etkilerini görmesi demek.

Toros Tarım’ın çinkolu

gübre konusunda elde

ettiği başarı uluslararası

düzeyde ses getirdi.

Prof. İsmail Çakmak’ın

önderliğinde Sabancı

Üniversitesi’nin

uluslararası kuruluş

ve üniversitelerle

gerçekleştirdiği ortak

çalışmalar, projenin

dünyanın dört bir yanında

uygulamaya geçirilmesini

sağladı.