133 / 162
133
rişimde bulundu. Ancak bu kez iha-
leyi 100,5 milyon dolar veren Yıldız
Entegre Ağaç Sanayi ve Ticaret A.Ş.
kazandı.Toros Gübre, sözlü pazarlık
turları sırasında 87 milyon dolar sevi-
yesinde ihaleden çekildi.
8
Diğer taraftan Toros, 2000 yılında
TÜGSAŞ’a bağlı Gemlik Gübre Sana-
yi için de 96 milyon dolarla en yük-
sek teklifi sundu. Ancak söz konu-
su ihale de “tekel sorunu yaratacağı”
gerekçesiyle Petrol-İş Sendikası’nın
ağır eleştirilerine uğradı.
9
Sonraki
günlerde ihale, bu kez Özelleştirme
İdaresi tarafından, “uygun fiyata ula-
şılamadığı” gerekçesiyle iptal edil-
di. Bu karar üzerine bir açıklama ya-
panToros Gübre Genel Müdürü Esin
Mete, iptal gerekçesinin kendileri-
ne bildirilmediğini, fakat gübre sek-
töründeki özelleştirme ihaleleriy-
le yakından ilgilenmeyi sürdürecek-
lerini açıkladı. Sektöre yeni yatırım
yapmak yerine mevcut tesisleri al-
mayı tercih ettiklerini belirten Mete,
Gemlik Gübre Fabrikası’nın arazisi-
nin ihale bedelinden daha değerli ol-
duğuna yönelik iddiaları ise,“Biz bu
ihalelere gübre endüstrisindeki iddi-
amızı sürdürmek için katıldık, fabri-
kaların arsası için değil,” şeklinde ya-
nıtladı.
10
Gemlik Gübre Sanayi’nin özelleşti-
rilmesine yönelik ihalenin 2003 yı-
lında yapılan tekrarı ise ilginç bir ge-
lişmeye sahne oldu ve tesis, Toros
Gübre’nin 2000 yılında verdiği tek-
lifinin çok daha altında bir bedelle
83,1 milyon dolara Yılyak Yakıt Pa-
zarlama Ticaret A.Ş.’ye satıldı. Toros
Gübre ise 81 milyon dolar seviyesin-
de ihaleden çekildi.
11
SAMSUN GÜBRE TOROS’UN
Toros’un ilgilendiği üçüncü kuru-
luş olan Samsun Gübre Sanayi A.Ş.,
TÜGSAŞ’a bağlı bir işletme olarak
Türkiye’nin fosfatlı gübre ihtiyacını
karşılamak üzere 29 Eylül 1970 ta-
rihinde üretime başlamış bir tesisti.
Samsun’a 15 km uzaklıkta, Samsun-
Trabzon karayolu üzerinde, kıyı şe-
ridinde 1.370.000 metrekarelik bir
alan üzerine inşa edilen tesiste top-
lam 3 ana işletme bulunuyordu. 29
Eylül 1970 tarihinde devreye alınan
Samsun-I İşletmesi 220.000 ton/yıl
kapasiteli Triple Süperfosfat (TSP) ve
85.760 ton/yıl kapasiteli fosforik asit
ünitelerinden oluşuyordu.TSP ünite-
si, 1991 yılında gerçekleştirilen reha-
bilitasyon yatırımlarıyla çeşitli kom-
pozisyonlarda 300.000 ton/yıl gübre
üretimi yapabilen bir tesise dönüştü-
rülmüştü. 1971 yılında üretime ge-
çen Sülfürik Asit Tesisi ise 214.500
ton/yıl kapasiteye sahipti.
23 Ekim 1973 tarihinde devreye gi-
ren Samsun-II İşletmesi ise 227.200
ton/yıl kapasiteli Diamonyum Fos-
fat (DAP) gübre ve 108.800 ton/yıl
kapasiteli fosforik asit ünitelerinden
meydana geliyordu. 2001 yılında,
DAP işletmesinin istenildiği zaman
kompoze gübre üretebilecek şekil-
de modifikasyonu tamamlanmış ve
aynı yıl NP kompoze gübre üretimi-
ne başlanmıştı. 2002 yılında ise NPK
kompoze gübre üretebilecek şekilde
ek düzenlemeler yapılmıştı.
Ancak özelleştirme kapsamına alın-
dığında Samsun Gübre, önemli so-
runlarla yüz yüze olan bir tesis du-
rumundaydı. Petrol-İş Sendikası tara-
fından TÜGSAŞ’ın özelleştirme kara-
rı çerçevesinde hazırlanan bir kitap-
çıkta bu sorunlara şöyle değiniliyor-
du:
• Sülfürik asit tesisindeki teknik
sorunlar üretim kapasitesini dü-
şürmektedir.Yeni bir rehabilitas-
yon yatırımı şarttır;
• Şirket, büyük oranda hammadde
alımında kullanılan işletme kre-