116 / 162
116
NİHAT GÖKYİĞİT
Tekfen Holding Kurucu Ortağı
Biz yalnız gübre üretmiyoruz. Gübrenin altında başka şeyler de var. Sebze fidesi ya-
pıyoruz, tohum yapıyoruz, doku kültürüyle üretim yapıyoruz. Bunlarda biraz da öncü-
lük yaptık biz. Çünkü gene tarım ve verim konuşulunca, yalnız gübreyle olmuyor. Aşılı
fide üretiyoruz. Mesela patlıcan, yavru fide. Ufacık. Tohumu da zaten ince, gözle zor
görülüyor. Tohumu toprağın 3 milimetre altına koyuyor makine. Ondan sonra küçü-
cük gözler içinde büyüyor. Klimalı bir salonda yetiştiriliyor, sulaması otomatik. Ora-
dan o yavru fide çıkıyor. Biraz büyüdükten sonra çapraz kesiliyor ve domates fidesine
aşılanıyor, bir de kelepçe takılıyor. Bir nevi ameliyat! Niye? Çünkü domates daha da-
yanıklı. Hem hava şartlarına, sıcağa soğuğa, hem de toprak hastalıklarına karşı daha
dayanıklı. Onun için böyle bir aşılama yapılıyor.
Gelişmiş ülkelerde yaygın olan fide-
cilik uygulaması ise yukarıdaki sa-
kınca ve güçlüklerin hemen hepsi-
ni ortadan kaldırıyordu. Bu işte uz-
manlaşmış şirketler tarafından özel
seralarda ve en uygun şartlarda ye-
tiştirilen fideler hem daha dayanıklı
ve verimli oluyor, hem de bu şekil-
de firelerin önüne geçilebiliyordu.
Çiftçi, ihtiyaç duyduğu sayıda fide-
yi dilediği tarihte alabiliyor, bu du-
rum önemli bir zaman ve emek ta-
sarrufu sağlıyordu. Ayrıca steril bir
ortamda ve bu konuda deneyimli
kişilerce yapılan aşı uygulamalarıy-
la bitkilere olumsuz dış etkilere ve
hastalıklara karşı direnç kazandırılı-
yordu. Esin Mete, fide kullanımının
çağdaş tarım uygulamaları içindeki
önemini şöyle tarif ediyordu:
Fide işi önemli bir iş. Bütün dün-
yada gıdanın önemi giderek daha
iyi anlaşılıyor. Artan nüfusu bes-
ESİN METE
Toros Tarım Yönetim Kurulu Başkanı
Fide işinde ortak olduğumuz Hishtil, İsrail’de ve dünyada bu işi bilen bir firma. Çün-
kü fide işi gübreye benzemiyor, tarla tohumuna benzemiyor. Fide canlı bir varlık. Do-
layısıyla fidecilik hassas ve risk taşıyan bir iş. Toros’un girdiği her yerde hakikaten bir
katkısı oluyor; bir yeniliği oluyor. Biz de fide işini konuşurken dedik ki “Herkesin yap-
tığı işi yapmayalım. Bu işe bir yenilik katalım, aşılı fideyi getirelim. Ortağımız bile, “Na-
sıl olacak? Türkiye’de tutar mı tutmaz mı?” diye endişelenirken işi kurduk; onların or-
tak oldukları ve bildikleri tesisler arasında en yüksek kapasiteye ulaştık. Aşılı fide çok
zor bir iş. Ama biz orada bir numaraya oturduk. İşi iyi yaptık, kaliteli yaptık. Aşılı fide-
de belki ilk değiliz, ama bu işi sürdürebilen ve hatasız yapan bir şirketiz. Bugün haki-
katen dünyanın sayılı tesislerinden biri haline geldik.