Topraga Dusen Bereket

111

yaz Berker’in de belirttiği gibi Tek-

fen Tarımsal, GAP’a yönelik büyük

beklenti doğrultusunda ABD’li bir

firmayla, bu bölgeye uyumlu bir pa-

muk tohumu da geliştirmişti. Ber-

ker, aynı açıklamada, tohumculuk-

ta başka çeşitler için de “yerli üreti-

me doğru yol aldıklarını,” ancak pa-

tent yasasının çıkmaması yüzünden

Türkiye’de yerli tohum işinin geliş-

mediğini söylüyordu.

Diğer taraftan tohum işi, faaliyet-

lerini gübre dışındaki alanlara aç-

mak isteyen Toros için de önem taşı-

yan bir konuydu. Esin Mete’ye göre

Toros’un çiftçinin gelirini artırma

misyonu, onu zorunlu olarak tohum

işine yöneltiyordu. Ancak Tekfen

Tarımsal’dan farklı olarak Toros’un

ilgi alanı, tarla tohumlarıydı:

Biz Toros olarak ilk önce tarla to-

humu işine başladık. O zamanki

stratejimiz neydi? Diyorduk ki “Bi-

zim çiftçinin gelirini artırmamız

lazım. Gelirini artırmak için de

çiftçinin iyi girdiler kullanması la-

zım. İyi girdilerden gübreyi biz ve-

riyoruz. Ama sertifikalı tohum da

kullanması lazım. Biz o sertifika-

lı tohumun hangisine katkı yapa-

biliriz, onun araştırması içindey-

dik.”

Ancak Esin Mete’ye göre Toros, ya-

bancı bir firmanın sadece Türki-

ye’deki distribütörü olmakla yetin-

mek istemiyor, ortaklık yoluyla bu

işe daha kapsamlı bir şekilde gir-

mek istiyordu:

Biz distribütörlük değil, ortaklık

istiyorduk. Bizim de bu işe bir kat-

kımız olsun amacındaydık. Ama

tohum işi devasa firmaların, dün-

ya devlerinin elinde olan, arkasın-

da çok büyük araştırması olan bir

iş. Bu firmalar kendi pazarlarını

kendileri belirliyorlar, dağıtımla-

rını kendileri yapıyorlardı. Biz on-

ların arasında, onların ürünleri-

ni alamazdık.

Tam bu sırada, Toros’un önüne il-

ginç bir fırsat çıktı ve İsralli Haze-

ra şirketi, Türkiye’deki tarla tohum-

ları operasyonunu yerli bir ortak-

la sürdürme kararı doğrultusun-

da Toros’un kapısını çaldı. İki şir-

ketin strateji ve gelecek planları-

nın çakışmasıyla 1998 yılında, eşit

ortaklıkla Hazera-Toros Tohumcu-

luk A.Ş. kuruldu. Hazera Genetics,

geçmişi 1940’lı yıllara uzanan, kök-

lü bir tohum üretim ve tedarik şir-

ketiydi. Hazera-Toros Tohumculuk,

esas olarak buğday, mısır ve pamuk

gibi ürünlerin standart ya da hibrit

tohumlarının üretimi, pazarlanma-

sı, dağıtımı, ithalat ve ihracatı alan-

larında faaliyet gösterecekti. Şirket,

sözleşmeli yetiştiricilik yoluyla to-

hum üretimi yapacağı gibi, verimi

artırmaya yönelik olarak tohum ısla-

hı da gerçekleştirecekti.

Hazera-Toros Tohumculuk, kurul-

duktan kısa süre sonra piyasada

önemli bir yer edindi. Şirket 2000

yılında, Çukurova Tarım Araştır-

ma Enstitüsü tarafından geliştirilen

ve geniş bir tanınırlığa sahip olan

“Adana 99” adlı buğday türünün

üretim ve dağıtım haklarını aldı. Ay-

rıca şirketin satışını yaptığı “Sivon,”

“BD-11,” “Etna” ve “Europa” gibi pa-

muk tohumları da üstün özellikle-

rinden ötürü tekstil şirketleri ve pa-

muk tüccarları arasında büyük ün

kazandı. Ayrıca “Korduna” ve “Kon-

sur” adlı mısır tohumları da farklı

topraklara uyum gösterme yetenek-

leri ve verimlilikleriyle kısa zaman-

da aranır oldu.

2000 yılında Hazera-Toros Tohum-

culuk, 2,3 milyon dolarlık satışıy-

la Türkiye’nin en büyük özel sek-

tör tohum üreticisi ve dağıtımcı-

sı haline gelmiş, %45’lik bir pazar

payına ulaşmıştı.

Üstelik şirket,

Türkiye’nin ilk buğday tohumu ih-

Toros, tohumculuk alanındaki

etkinliğini artırmak için

1998 yılında, bu alanda

uluslararası bir isme sahip

olan Hazera Genetics ile

ortaklık kurdu. Birkaç yıl

içinde Türkiye’nin en büyük

tohum üreticisi ve dağıtımcısı

haline gelen Hazera-Toros

Tohumculuk, 2001 yılındaki

ekonomik kriz sırasında

ortakların anlaşmazlığa

düşmesi nedeniyle

faaliyetlerine son verdi.