112 / 162
112
racatçısı olmuştu.
26
Hazera-Toros
Tohumculuk, satış faaliyetleri dışın-
da müşterilerine teknik konularda
bilgiler sunuyor ve özellikle piyasa-
ya yeni sürülen tohum türlerini ta-
nıtmak için saha hizmetlerine önem
veriyordu. Şirket, bu amaçla tarla
günleri gerçekleştiriyor, ülke çapın-
da bilgilendirici toplantılar ve etkin-
likler düzenliyordu.
Ancak 2001 yılında patlak veren
ekonomik kriz, bu başarılı şirketin
sonunu hazırladı. Türkiye ekonomi-
sinin büyük darbe yediği, Türk lira-
ESİN METE
Toros Tarım Yönetim Kurulu Başkanı
Biz, Çandır’da kurduğumuz deneme istasyonunda, sebze tohumu işinde çalıştığımız fir-
maların geliştirdikleri yeni tohum cinslerinin Türkiye’ye adaptasyonunun nasıl olduğuna
bakıyoruz. Onlar diyelim ki 10 bin tane tohum çeşidi yapıyor. Ama bunlardan hangisi ve-
rim verecek? Mesela, bir sivri biber var, yetiştiriyorsunuz, çok güzel. Ondan sonra çuvala
koyuyorsunuz, ucu kırılıyor. Halbuki alıcı diyor ki “Bunun ucu kırık, istemem ben bunu!”
O zaman eliyorsun, “Olmadı,” diyorsun. Ucu sivri değil de, biraz daha yuvarlak bir cinse
bakıyorsun. Sürekli böyle denemeler yapıyorsun. Bu tohum işi çok uzun vadeye yayılan,
ama iyi bir çeşit yakalarsanız getirisi çok olan bir iş. Çok enteresan, ama umman bir iş.
Gübre çok basit kalıyor yanında.
sının yabancı paralar karşısında bü-
yük değer kaybına uğradığı ve ge-
celik repo oranlarının %7.500’lere
ulaştığı kriz, oluşan kur farkları ne-
deniyle Hazera-Toros Tohumculuk’u
oldukça güç duruma düşürdü. Bu
dönemde şirketi ayakta tutmak için
Toros Gübre tarafından ciddi mik-
tarda para desteği verildiyse de, İs-
railli ortak Türkiye’de yaşanan kri-
zin olumsuz etkilerinin kendisini
bağlamayacağını öne sürerek olu-
şan zararlara katılmayacağını bildir-
di. Üstelik öngörülen miktarda satı-
şın gerçekleştirilememesi nedeniyle
oluşan farkın Toros tarafından karşı-
lanmasını talep eden Hazera, kriz sı-
rasında milyonlarca dolarlık zarara
uğrattıkları gerekçesiyle şirketin yö-
neticilerini dava etti. Erhan Öner’e
göre bu anlaşmazlık, sonraki gün-
lerde ister istemez tam bir hukuk sa-
vaşına dönüştü:
Biz oturup durumu anlattık; mali
müşavirlerimizden, vergi danış-
manlarımızdan raporlar sunduk
önlerine. Fakat eski bir savaş pi-
lotu olan İsrailli yönetim kurulu
başkanını aşamadık. Sonunda bir
seri dava başlattılar Türkiye’de.
Bizim hiç alışık olduğumuz bir
şey değildi bu. Fakat yapacak bir
şey de yoktu, biz de karşı davalar-
la cevap verdik. Bugüne kadar aç-
tıkları her davayı biz kazandık.
Her geçen gün mali olarak bizim
lehimize çalışıyor, ama biz yine
de bu sorunu gündemimizden si-
lip atmak istiyoruz.
27
Hazera Grubu’nun Toros aleyhine
açtığı dava nedeniyle şirket 2001 yı-
lında faaliyetlerine son verdi, 2004