7 / 52
7
muhtemel petrol yataklarıyla birlikte bu ra-
kamın 150-200 milyar varile yükselebileceği-
ni belirtiyorlar.
Irak’ın bilinen petrol ve doğalgaz yatakları
ülkenin doğu sınırı boyunca uzanıyor. Ül-
kede “süper dev” olarak adlandırılabilecek
(min. 5 milyar varil petrol rezervine sahip) 9
petrol sahası ile “dev” olarak adlandırılabile-
cek (min. 1 milyar varil) 22 petrol sahası bu-
lunuyor. “Süper dev” petrol sahalarının bir
arada bulunduğu güneydoğu bölgesi, ülke-
deki petrol rezervinin yaklaşık %75’ini oluş-
turuyor. Kuzey ve Güney Rumeyle olarak
anılan bu bölgedeki petrol kaynakları, Irak
Ulusal Petrol Şirketi INOC’ye bağlı olarak
çalışan South Oil Company (SOC) tarafın-
dan işletiliyor. Petrol rezervlerinin yaklaşık
%20’lik kısmı ise kuzeyde Kerkük, Musul ve
Hanekin civarında bulunuyor ve North Oil
Company (NOC) tarafından işletiliyor.
2011 yılında Irak’taki ham petrol üretimi –
son 20 yılın en yüksek rakamı olarak– günde
3 milyon varile ulaştı. Ancak Irak yönetimi-
nin amacı üretimi en kısa zamanda 10 mil-
yon varilin üzerine çıkarmak. Bunun için
son dönemde hükümet tarafından iddialı bir
geliştirme programı devreye alındı. Irak Pet-
rol Bakanlığı tarafından 2008 yılından sonra
hem mevcut petrol sahalarını rehabilite ede-
rek daha verimli hale getirmek, hem de daha
önce keşfedilmiş ancak işletmeye alınma-
mış alanlarda yeni kuyular açmak amacıyla
uluslararası petrol şirketleriyle uzun vadeli
anlaşmalar imzalandı. Bu anlaşmaların odak
noktasını doğal olarak Irak’ın en zengin pet-
rol bölgesi olan Rumeyle oluşturuyor. Prog-
ramın başarıyla uygulanması halinde 2017
yılında Irak’ın günlük petrol üretiminin 12
milyon varile yükselmesi hedefleniyor.
Irak’ta petrol çıkarmaya yönelik yatırımların
yanında rafinaj işlemlerine yönelik planlar
da dikkat çekiyor. Irak’taki mevcut petrol ra-
finerilerinin çoğu eski ve köhne bir altyapıya
sahip. Bu nedenle de mevcut tesislerin an-
cak yarısı %50’nin üzerinde verimlilikle ça-
lışabiliyor. Son yıllarda gerçekleştirilen bazı
iyileştirmelere rağmen rafineriler, ülkenin iç
akaryakıt ihtiyacını dahi karşılayamıyor. Bu
nedenle Irak, iç pazarda tüketilen benzinin
%30’unu ve LPG’nin %17’sini ithal etmek zo-
runda kalıyor.
Bu alanda ortaya çıkan ihtiyaçların gideril-
mesi ve Irak’ın ham petrol dışında rafine
edilmiş petrol ürünleri ihraç eden bir ülke
haline gelmesi için Irak hükümeti, 2008-
2017 arasını kapsayan 10 yıllık bir planı
uygulamaya koymuş durumda. Bu plan, ra-
fineri kapasitesinin günde 750 bin varilden
1,5 milyon varile yükseltilmesi amacıyla yak-
laşık 20 milyar dolarlık bir yatırım yapılma-
sını öngörüyor. Bu çerçevede mevcut Daura
ve Basra Rafinerilerinin rehabilitasyonunun
yanı sıra Nasiriye, Kerkük, Misan ve Kerbe-
la şehirlerinde 4 yeni rafineri inşa edilmesi
planlanıyor.
Irak’ın gündemdeki petrol yatırımlarının bir
diğer yönünü de boru hatları ve terminaller
oluşturuyor. Çıkartılan petrolün gerek ülke
içinde dağıtımını gerekse yurtdışına ihraç
edilmesini sağlamak üzere mevcut boru hat-
larının iyileştirilmesi, bakımının yapılması,
geliştirilmesi ve yeni hatlar kurulması Irak
yönetiminin gündeminde önemli bir yere sa-
hip bulunuyor. Ayrıca en büyük ihracat lima-
nı olan Basra Petrol Terminali’nin rehabilite
edilerek kapasitesinin artırılması yönündeki
girişimler sürüyor.
PETROL KUYULARI ALEV ALEV
1990 yılından sonra Irak’ın 2003’te
kendini yeniden savaşın içinde bulması,
ülkedeki petrol tesislerini büyük yıkıma
uğrattı. Savaş nedeniyle terk edilen
kuyuların bazıları bir yılı aşkın süreyle
yandı. Özel yangın ekipleri, Rumeyle
bölgesindeki bir petrol kuyusunu
söndürmeye çalışıyor (27 Mart 2003).