11 / 24
gibi elementlerin baz doymuşluk % si içindeki paylarını ve besin element oranlarını (K/Mg, K/Ca gibi) hesaplamak gerekir.Özellikle çok yıllık bitkilerde sadece toprak analizleri
yeterli gelmeyip bağlarda yaprak ayası ve yaprak saplarının da analiz edilerek bitkinin iyi beslenip beslenmediği kontrol edilmelidir.Bağlarda besin elementi yetersizlikleri ve
dengesizliklerine ait bilgiler, yaprak örneği alınması hakkında bilgiler ayrı bölüm halinde daha sonra verilecektir.
3. Bağlarda Gübreleme
Yağış(sulama)ile birlikte gübre bağcılıkta verim ve kaliteyi en çok etkileyen faktörlerdir.Özellikle sadece yağışa bağlı olarak yapılan yetiştiricilikte topraktaki suyun ekonomik
kullanımı ve toprağın su tutma özelliğinin arttırılması (organik ve yeşil gübreleme) gibi uygulamaların yapılması alınacak verim üzerine etkilidir.Bağcılıkta gübrelemeyi iki ayrı
aşamada incelemek gerekir.Birincisi bağ tesisi yapmadan önce yapılacak tesis gübrelemesi ve ikincisi ise dikimden sonra bağın yaşına ve verimine, çeşidine göre yapılacak
gübrelemedir.
3.1. Tesis Gübrelemesi
Bir yörede yeni bağ tesis edilecek ise bölgenin ortalama yağış miktarına ve yağış dağılımına ait bilgilere göre bağ tesis etmekte yarar vardır.Sulama yapılması düşünülüyorsa su
kalitesi ve sulama suyu debisi bilinmelidir. Kullanılacak anaç ve bağın kök derinliği dikkate alınarak bağ tesisinden önce toprağın özelliklerine göre profil örneği alınmalı ve analiz
yapılmalıdır.Buna ilave olarak gübre tavsiyesi amacı ile 0-30 ve 30-60 cm derinliklerden karma toprak örneği alıp analiz yaptırarak tesis gübrelemesi için gerekli öneriler
alınmalıdır.
Profil toprak örneklerinin (toprağın katman derinliklerine göre farklı derinliklerden)analiz sonuçları ile bağın tam verim çağında ulaşabileceği kök derinliğindeki toprağın verimlilik
durumu hakkında bilgi sahibi olunarak ileride yaşanabilecek problemler önceden bilinmiş olur.Karma toprak örneği analiz sonuçlarına göre tesis gübrelemesinin yanında organik
gübreleme (yeşil gübreleme) hakkında program yapmak mümkün olur.
Tesis gübrelemesinde asmanın kök sistemini iyi geliştiren fosfor ve bunun yanında potasyumlu gübreler esas alınır.Toprak çok kumsal yapıya sahip ise toprakta yeterli düzeyde
magnezyum bulunmayacağı için magnezyumlu gübreler de tesis gübresi olarak kullanılabilir.Ülkemizde yapılan çalışmalarda topraklarımızın büyük çoğunluğunda mikro element
olarak çinkonun yetersiz olduğu belirlenmiştir.Toprak pH değerine ve toprakta çinko miktarına bağlı olarak gerekse fidan dikiminden önce tesis gübresi olarak çinkolu gübrede
kullanılabilir.Tesis gübrelemesinde dikkat edilecek husus toprağın kireç ve pH değerine göre fosforlu gübre, toprağın % kil ve yarayışlı potasyum ve magnezyum miktarına göre
de potasyumlu ve magnezyumlu gübre kullanmak gerekir. Toprağın pH değeri istenilen seviyenin üstünde ise kükürt ile pH düşürme işlemi,toprağın pH değeri çok düşük ise
kireçleme(dolomit) ile toprağın pH değerinin yükseltilmesi gerekir. Tesis gübrelemesinin diğer bir nedeni de bitki besin elementlerinin toprak derinliğine doğru yağış ve sulama ile
hareket kabiliyetlerinin farklı oluşudur.Toprakta yavaş hareket eden besin elementlerinin derinlere doğru inme mesafeleri (bir yılda) aşağıda verilmiştir (Şekil-8).
Şekil-8: Besin maddelerinin yıkanma hızları
Tesis gübrelemesinde toprağın pH değerinin düzeltilmesinde belirtildiği gibi toprak kalınlığı olarak 50-60 cm lik toprak tabakası dikkate
alınmalıdır.Buduruma göre tesis
gübrelemesinde 1000 m2lik bir alana verilmesi gereken gübre miktarları tablo-6 da verilmiştir. Fosforlu gübre olarak Triple süperfosfat(veya içinde azot bulunmasına rağmen
DAP), potasyumlu gübre olarak potasyum sülfat, magnezyum için magnezyum sulfat (MgSO47 H2O) ve çinko için çinko sulfat (ZnSO47 H2O) kullanılmalıdır.
Tablo-6: Tesis gübrelenmesinde 50-60 cm toprak tabakası için kullanılması gereken
gübre miktarları (1000 m2)