36 / 72
Çizelge 12: Bazı Mikro Element Gübreleri
Besin elementi
Kayna ı
Formülü
Ortalama % etkili madde
Demir
Demir sülfat
FeSO
4
.7H
2
O
19 Fe
Çinko
Çinko sülfat
ZnSO
4.
7H
2
O
23 Zn
Mangan
Mangan sülfat
MnSO
4
7H
2
O
26 Mn
Bakır
Bakır sülfat
CuSO
4
.5H
2
O
25 Cu
Bor
Borik asit
H
3
BO
4
17 B
Molibden
Amonyum
molibdat
(NH
4
)
6
Mo
7
2O
4
.4H
2
O
54 Mo
Kleyt ( elat) Formunda olanlar
Demir
EDTA
Fe-EDTA
*
13 Fe
Demir
EDDHA
Fe- EDDHA
6 Fe
Demir
DTPA
Fe-DTPA
10 Fe
Demir
HEDTA
Fe-HEDTA
6 Fe
Çinko
EDTA
Zn-EDTA
14 Zn
Mangan
EDTA
Mn-EDTA
13 Mn
Bakır
EDTA
Cu-EDTA
13 Cu
Demir kleyt formundaki gübrelerin de i ik formulasyonlarda üretilmesinin ba lıca nedeni
topraktan uygulamada toprak pH de erinin demirin alınması üzerine olumsuz etkilerindendir. Asit
karakterli topraklarda Fe-EDTA formülü etkili olurken, de i ik pH de erlerinde ve özellikle
alkalin pH artlarında Fe-EDDHA (demir-etilen daimin dihidroksi fenil asetat=sequestrin) demir
noksanlı ını gidermede daha etkindir.
2.4. Mineral Gübrelerin Toprakta Etkinlikleri
2.4.1. Azotlu gübrelerin toprakta tepkimeleri
Bitkiler geli me ortamlarından azotu NH
4
+
ve NO
3
-
iyonları halinde alırlar. Bitkilerin ilk
geli me dönemlerinde tercih ettikleri azot formu NH
4
+
eklindedir. Geli me döneminin ilerlemesi
ile aldıkları azot formu ise NO
3
-
halindedir. Damla sulama ile veya do rudan topra a uygulanan
azotlıu gübrelerin, toprak özelliklerine ve mikrobiyolojik aktiviteye ba lı olarak tepkimeleri farklı
olmaktadır.
• Topra ın kolloid yapısı (kil ve hümüs) negatif (-) yüklü olması sebebi ile (-) elektrik
yüküne sahip olan NO
3
iyonları ya ı lar ve sulama suyu ile özellikle kumlu topraklarda
kolaylıkla yıkanıp topra ın derinliklerine ta ınır. Buna kar ılık NH
4
+
formundaki azotun
yıkanma oranı çok az olur. Toprakta NO
3
-N ve NH
4
-H azot formlarının elveri lili i
ematik olarak ekil – 15‘de gösterilmi tir.