31 / 72
2.3.2.6.Diamonyum fosfat (DAP)
Bünyesinde %18 oranında azot (N) amonyum (NH
4
) formunda ve %46 P
2
O
5
(HPO
4
)
formunda bulunmaktadır. (NH
4
)
2
HPO
4
DAP gübresi granül yapıya sahip lup taban gübre olarak
topraktan uygulanır. Fizyolojik asit karakterli oldu u için alkalin (kireçli) topraklarda etkinli i
iyidir. Bu gübrenin katkı dolgu maddesi ihtiva etmeyen tipi kristal yapıya sahip olup beyaz
renklidir. Bünyesinde %21 azot (N) ve %53 (P
2
O
5
) e de er oranda HPO
4
-2
formunda fosfor ihtiva
eder. %18 N + % 46 P
2
O
5
ihtiva eden DAP gübresi damla sulamaya uygun de ildir.
2.3.3. Potasyumlu Gübreler
Bitki besini olarak potasyum ihtiva eden materyaller yer kabu unun yapısında bulunan
kayaların ve minerallerin yapısında yer alır. Potasyumlu gübrelerden en çok kullanılanı potasyum
klorür (KCl), potasyum sülfat (K
2
SO
4
) ve potasyum nitrat (KNO
3
) gübreleridir. Bu gübrelere ilave
olarak daha önce belirtildi i gibi mono potasyum fosfat (MKP), potasyum magnezyum sülfat
(K
2
SO
4
+ 2 MgSO
4
), gübreleri de mevcuttur.
2.3.3.1.Potasyum klorür (KCl)
Potasyum klorür gübresinin iki tipi mevcuttur. % 50 K
2
O ve % 60 K
2
O ihtiva eden tipleri
topraktan uygulamada ve kompoze gübre üretiminde kullanılmaktadır. % 50 K
2
O ihtiva eden
tipinde % 2-4 oranında sodyum (Na) bulunur. Tütün, patates ve klora hassas sebzelerin ve
meyvelerin gübrelenmesinde kullanılmaz. eker kristali yapısına sahip olması nedeni ile amonyum
sülfat gübresi ile karı tırılabilir. Bu nedenle ço u zaman renklendirilmek sureti ile
pazarlanmaktadır. Suda erime oranı yüksek ve tuzluluk indeksi yüksek olan bir gübredir. Açıkta
yapılan yeti tiricilikte klor topraktan ya ı larla ve sulama ile kolay yıkandı ı için bir sorun
meydana getirmez. Meyveler tuzlulu a kar ı hassas oldu u için meyve yeti tiricili inde
kullanılmamalıdır.
2.3.3.2.Potasyum sülfat (K
2
SO
4
)
Bünyesinde hem potasyum (% 50 K
2
O) ve hem de sülfat (% 18 S) bulunması nedeni ile
ba -bahçe tarımında ve seracılıkta topraktan ve damla sulama ile kullanılabilir. Damla sulama ile
kullanılan tipinin suda çözünme oranı % 10 kadar olmasına ra men topraktan uygulanan potasyum
sülfat (kristal veya pellet) suda 1-2 oranında erir. Topraktan uygulamada uzun zaman periyodu
içinde potasyumun tamamı suda erir formdadır. Kirli beyaz renkli olup kristal (toz) veya makinalı
kullanım için pellet eklinde potasyum sülfat bünyesinde klor ihtiva etmedi i için ba -bahçe
tarımında ve seracılıkta geni çapta kullanılmaktadır. Ülkemizde bazı kompoze gübreler potasyum
sülfat bazlı olarak üretilmektedir. Potasyum sülfat bazlı üretilen kompoze gübreler özel isimlerle
(Gold 15-15-15 ve süpergold 10-20-20-6S+Zn) satılmaktadır.
2.3.3.3.Potasyum Nitrat (KNO
3
)
Potasyumlu gübreler içinde suda erime oranı yüksek (% 20 kadar) olan, tuzluluk indeksi
dü ük fizyolojik alkalin karakterli, kristal veya pril yapıda (toprak uygulaması için), beyaz renkli,
bünyesinde % 13 oranında nitrat (NO
3
) formunda azot ve % 46 oranında K
2
O’ya e de er potasyum
ihtiva eden bir gübredir. Damla sulama ve yapraktan uygulamada geni çaplı olarak kullanılan bu
gübrenin son yıllarda fizyolojik asit karakterli olanı “dü ük pH’lı KNO
3
” gübresi üretilmi olup,
bitkilerin damla sulama ile gübrelenmesinde daha emniyetli bir ekilde kullanılması sa lanmı tır.
Potasyum Nitrat gübresinin Çinko ve Bor ihtiva eden tipleri de mevcuttur.
2.3.3.4.Potasyum magnezyum sülfat (K
2
SO
4
+ 2 MgSO
4
)
Kumlu yapıya sahip magnezyum bakımından fakir olan topraklarda kullanılan bir gübredir.
Bünyesinde % 22 K
2
O, % 11 MgO ve % 22 oranında kükürt (S) ihtiva eden bir gübredir. Potasyum
ve magnezyum yetersizli i olan topraklar için uygundur.