5 / 104
4
1.3. Organik Gübreler
Bitkisel ve hayvansal kökenli organik materyaller (artık ve atık), belirli bir
olgunla tırma (fermentasyon) sisteminden geçirilmesi sureti ile tarımda kullanılabilir hale
getirilir. Bu gübrelere organik gübreler adı verilmektedir. Ancak daha geni anlam içinde bu
organik gübrelere ilave olarak ye il gübre bitkilerinin topra a karı tırılması sureti ile yapılan
i lem, ye il gübreleme olarak kabul edilmektedir. Son zamanlarda mikroorganizmaların
tarımda kullanılır hale gelmesi ile topra ın verimlilik güçlerinin arttırılması uygulamaya
geçmi durumdadır. Bu nedenle organik gübreler ve gübreleme daha geni bir anlam ifade
etmektedir.
1.3.1. Hayvansal Kaynaklı Organik Gübreler
Hayvansal üretimin kaçınılmaz bir sonucu olarak olu an katı ve sıvı dı kılar,
ülkemizde oldu u gibi tüm dünyada, özellikle seracılık üretiminde yo un olarak
kullanılmaktadır. Hayvansal kaynaklı organik gübrelerin ba lıcaları büyük ba ve küçükba
hayvan gübreleridir. Bunun yanında kümes hayvanları yeti tiricili i yapılan ülkelerde kümes
hayvanı dı kıları da yaygın ekilde organik gübre olarak kullanılmaktadır. Büyük ve küçükba
hayvanların gübrelerine genellikle ahır gübresi adı verilmektedir. Ahır gübreleri katı kısım
(katı dı kı), sıvı kısım (idrar) ve yataklık olmak üzere üç ayrı materyalden meydana gelmi tir.
Ahır gübrelerinin niteli i; hayvanın cinsine, ya ına, beslenme durumuna (yedi i yemin cinsi
ve miktarına, ahır tipine ve gübrelerin olgunla ma tekni ine ba lı olarak de i mektedir.
Kümes hayvanlarından elde edilen gübrelerde kümes hayvanının yumurta veya et üretimine
göre yeti tirilmesi gübrenin niteli i üzerine etkili olmaktadır. Bu nedenle sera üretiminde
kullanılacak hayvansal kaynaklı gübrelerin satın alınmasında ve kullanılmasında yukarıda
belirtilen hususları dikkate almak gerekir.
Ahır gübrelerinin etkinli i sadece toprak verimlili i yönünden (daha sonraki bölümde
geni olarak verilecektir) olmayıp, bünyesinde ihtiva etti i makro ve mikro besin elementleri
nedeni ile de kullanılmaktadır. Özellikle organik tarım (ekolojik tarım) ve sürdürülebilir tarım
tekni i eklinde yapılan örtü altı yeti tiricili inde ahır gübrelerinin besin maddesi içeri i göz
önünde tutulmalıdır (Çizelge 3 ve 4).
Çizelge 3: Bazı Hayvan Gübrelerinin Besin Maddesi çerikleri (Kacar ve Katkat, 1999)
Ci
i
ns
s
i
i
Kuru madde de
%
N
P
K
Sı ır
2.0
1.0
2.0
Koyun
4.0
0.6
2.9
Tavuk
3.9
2.1
1.8