9 / 20
Bitkinin ana kök sisteminin kısa sürede derinlere gitmesi ile birlikte yan kökler gelişerek
pamuk bitkisi hızlı bir şekilde gelişmeye başlar (Şekil-4). Ege bölgesinde Büyük
Menderes, Küçük Menderes ve Gediz ovalarında 35 pamuk tarlasında yapılan çalışmada
pamuk bitkisinin 7 farklı gelişme döneminde alınan bitki örneklerine göre pamuğun
gelişmesi Tablo-7‘de verildiği gibi bulunmuştur.
Tablo-7: Pamuğun farklı gelişme döneminde kuru madde ve ürün oluşumu.
Gelişme
Dönemi
Çıkıştan
sonra
gün
Tüm
bitki
kg/kuru
madde
(dekar)
Tüm bitki
kg/kuru
madde
dekar/gün
Kg
kütlü
(dekar)
Çıkıştan
sonra
22
50,4
2,29
--
Tarak
61 109,92 1,52
--
Çiçeklenme 71 298,32 11,77
--
Koza
107 737,88 26,34 141,12
İlk koza
çıtlama
143 1186,56 12,46 425,88
Hasat
180 1295,64 2,95 489,24
Tablo-7‘de verilen pamuğun gelişmesine ait bilgiler Şekil-5‘de gösterilmiştir. Şekil
incelendiğinde pamuk bitkisinin gelişmesi için en kritik dönem çıkıştan itibaren 60-70 gün
ile 130-140 günler arasındaki dönemdir. Bu dönemin başlangıcına kadar geçen sürede
pamuk bitkisi yavaş bir gelişme gösterir, daha sonra çiçeklenmenin başlaması ile birlikte
çok hızlı bir gelişme göstererek ürünü meydana getirmektedir. Bu nedenle ikinci üst
gübrelemesinin en geç çıkıştan sonra 60-70 inci güne kadar yapılması gerekir, daha geç
uygulamada üst gübrelemenin etkisi az görülür.
Şekil-5: Pamuk Bitkisinde Kuru Madde ve Ürün oluşumu
Pamuk bitkisinin çimlenip toprak yüzeyine çıkışından sonra, önce yavaş ve daha sonra
hızlı bir şekilde besin maddesi alınımı olur ve pamuk kozalarından ilk çıtlamanın (ilk
açılma) görülmeye başlaması ile birlikte besin maddesi alınımı azalmaktadır (Tablo-8 ve
Şekil-6, 7).