12 / 20
döneminde uygulanan ÜST gübre seçimini iyi yapmak gerekir. Toprak hafif yapılı ve su
tutmayan bir yapıda ise üç besinli kompoze gübre, toprak ağır yapılı(killi) ve fazla su
tutan toprak ise iki besinli kompoze gübre kullanılmalıdır. Bazı hallerde toprağın killi
olmasına rağmen bünyesindeki potasyum bitkiye az verildiği için bu gibi topraklarda üç
besinli gübre kullanmak gerekir.
Pamuk Tarımında Kullanılan Gübreler
•
20-20-0 veya çinkolu 20-20-0+Zn kompoze gübresi, özel pamuk gübresi 20-32-0-
6 S+Zn
•
15-15-15 veya çinkolu 15-15-15-Zn kompoze gübresi
•
DAP, %18 N, % 46 P2O5
Taban gübresi olarak genellikle yukarıda verilen gübreler kullanılmaktadır. Ülkemizde
pamuğun gübrelenmesi konusunda yapılmış çalışmalar ve pamuk yetiştirilen toprakların
özelikleri dikkate alınarak TOROS GÜBRE tarafından ilk defa pamuğa özel iki besinli
PAMUK GÜBRESİ üretilmiş ve üreticilerin kullanılması sağlanmıştır. Bu iki besinli özel
PAMUK GÜBRESİ’nin bünyesinde %20 N (azot), %32 P2O5 (fosfor), %6 S (Kükürt) ve
%1 Zn (çinko) bulunmaktadır. Bu gübrede azot fosfor oranı pamuk tarımında taban
gübrelemesi için en uygun orandır. Bünyesinde bulunan kükürt bitkiler tarafından
kükürdün alınabilir formu olan Sülfat( SO4) formundadır. Ayrıca pamuk yetiştirilen
alanların büyük çoğunluğunda eksikliği görülen çinkoyu da ihtiva etmektedir.
Pamuğun üst gübrelenmesinde (%26 N) CAN, (%33 N) Amonyum nitrat, (%21 N)
Amonyum sülfat ve (%46 N) üre kullanılabilir. Bunlarda bitkinin gelişme dönemi itibari ile
tercih ettiği azotlu gübre, (%26 N) CAN gübresi veya (%33 N) Amonyum nitrat gübresidir.
Üst gübrenin uygulandığı dönemde pamuğun çok hızlı bir gelişme göstermesi nedeniyle
fazla miktarda azota ihtiyacı vardır. Azotun bitkiler tarafından en kolay alınan formunun
Nitrat(NO3) formunda olması nedeniyle (%26 N) CAN veya (%33 N) amonyum nitrat
gübreleri üst gübre olarak tercih edilmelidir. Üre gübresinin kullanılması durumunda
üredeki azotun NH2 formunda olması nedeniyle bitkiler tarafında doğrudan bu formda
alınamaz. Üredeki azot formu bakteriler tarafından önce amonyum (NH4) ve daha sonra
nitrat(NO3) formuna dönüşerek bitkiler tarafından alınabilir hale gelir. Bu işlem zaman
aldığı ve pamuk en hızlı gelişme dönemine girdiği için üre azotu uygun bir form değildir.
Bunun yanında yaz aylarında pamuk sıraları arasına serpme halde ürenin verilmesi ve
toprak yüzeyinde üre zerreciklerinin uzun süre kalması ve sulamanın geç(3-4 gün)
yapılması üreden azotun havaya uçmasına ve dolayısıyla azot kaybına neden olur. Bu
nedenle azot kaybının en az olduğu (%26 N) CAN gübresini yada hemen sulama
yapılacaksa (%33 N) amonyum nitrat gübresini tercih etmek gerekir. Üreticiler ara
çapalamada %26 N CAN gübresini sulama öncesi ise %33N AN veya %26 N CAN
gübresini tercih etmelidir.
Gübrelerin Uygulama Zamanı
Gübre ve tohum ekmini birlikte yapan ekipmanla pamuğun TABAN gübresinin
verilmesinde toprağın özelliklerine, besin maddesi miktarlarına ve alınması düşünülen
ürün miktarına göre gübre miktarını hesaplayarak gübre kullanılmalıdır. Kombine ekim
makineleri (gübreyi ve tohumu ayrı ayrı kısımlardan veren makineler) ile yapılan
yetiştiricilikte serpme olarak gübreleme yapanlara oranla dekara 2-4 kg daha az gübre
kullanılması gerekir. Bunun başlıca nedeni gübrenin bant halinde verilme imkanının
olmasındadır. Bu şekilde yapılan yetiştiricilikte gübrelerin veriliş derinliği tohumun
bırakıldığı derinliğin 5-6 cm aşağısına ve yanına (sağına ve soluna) gelecek şekilde