3 / 20
Toprağın pH değeri toprak verimliliği açısından sadece topraktaki veya uygulanan
gübredeki besin elementlerinin alınabilirliği üzerine etkili değildir. Toprağın pH değeri
genel olarak:
1- Toprağın fiziksel 2- Toprağın kimyasal 3- toprağın mikrobiyolojik özellikleri üzerinde
etkilidir. Bu nedenle bitkisel üretimde gübreleme yönünden birim alandan yüksek ve
kaliteli ürün elde etmek için, bitkinin kılcal kök bölgesindeki toprak tabakasının pH
değerinin bitkinin iyi geliştiği (istediği) pH değerinde olması gerekir. Pamuk üretim
alanlarında, pamuk için yüksek olan pH değerinin azaltılması gerekir. Bunun en ucuz ve
etkili yolu pamuk ekim öncesi toprağa toz (mikronize) sarı kükürt uygulamaklar olur.
Yukarıda basite indirgenmiş kimyasal reaksiyonlar toprakta mevcut olan kükürt
bakterilerinin enzimatik reaksiyonları sonucunda meydana gelmekte ve toprak ortamına
verilmiş olan elementel toz sarı kükürt sülfürik asit formuna dönüşerek toprak suyunda
Hidrojen (H
+
) iyonuna ve sülfat iyonuna ayrışır. Sülfatın bir kısmı bitki besini olarak kökler
tarafından alınır bir kısmı toprakta tutulur ve bir kısmı da yağış veya sulama suları ile
toprak derinliklerine yıkanır. Toprakta kalan hidrojen iyonu bitki tarafından alınamaz ve
toprak pH değerinin azalmasının sağlar.
Toprağın pH değerini azaltmak için toprağa verilecek kükürt miktarı Tablo 1 de
verilmiştir. Pamuk bitkisinde bitkinin kılcal kökleri toprağın 20 cm’den başlayarak 60
cm’ye kadar yoğun bir şekilde bulunur. Bitkinin kazık kökü ise toprak yapısına bağlı
olarak 1.5-2.0 m ye kadar iner Bu nedenle toprakta pH değerinin 40 cm’lik toprak
tabakasında düşürülmesi gerekmektedir. Tarlaya serpme olarak verilecek toz kükürdün
kolay uygulanabilmesi açısından tarla toprağı ile karıştırılmalı ve daha sonra serpme
veya bant (çizi) halinde verilmelidir. Toprağa verilen kükürt mutlaka toprağa
karıştırılmalıdır. Kükürt uygulama işlemi sonbaharda veya ilkbahar başlangıcında
yapılmalıdır. Toz (mikronize) kükürdün ilk gübre ile birlikte verilmesinde bir sakınca
yoktur. Toprağa verilen kükürt toprak sıcaklığına, topraktaki kükürt bakterisi miktarına ve
toprak rutubetine bağlı olarak birkaç aylık bir zaman içerisinde toprağın pH değerinin
azalmasına sebep olur. pH değeri istenilen seviyeye indirilmiş toprağa kaç sene sonra
kükürt uygulaması yapılması gerektiği sulamada kullanılan sulama suyu kalite
özelliklerine ve topraktaki biyolojik aktiviteye bağlıdır.
Toprağın pH değeri birkaç yılda bir kontrol ettirilerek yeniden ne zaman kükürt verilmesi
gerektiği belirlenmelidir. Genel olarak 5-6 yılda bir kükürt uygulaması yeterlidir.