22
Besin elementi noksanlıklarının bitkilerde görünüş şekilleri aşağıda maddeler
halinde verilmiştir:
• Yapraklarda erken (zamansız) renk değişimi olması
• Yaprak kenarlarında yukarı ve aşağı doğru kıvrılmalar
• Yaprak küçülmesi veya aşırı derecede büyümesi
• Yaprak dokusunun gevşek yapılı olması
• Sürgün, dal, gövdede boğum aralarının daralması
• Bodur boylu bitki meydana gelmesi
• Sürgün, dal ve gövdede zamk teşekkülü
• Kök gelişmesinin az olması
• Meyve iriliğinde küçülme ve şekil bozukluğu
• Çok erken veya geç çiçek açması
• Meyvenin kabuk kalınlığında ve renginde bozulma
• Meyvenin çiçek burnunda renk değişimi, meyve çapında küçülme - irileşme
• Meyve içinde yumuşama ve öz çürümesi
Yukarıda belirtilen değişikliklerden biri veya birkaçı bitkilerde görülebilir. Bu
belirtiler hangi besin elementi noksanlığı veya fazlalığından olduğunu gözle
belirleyebilmek için her besin elementinin bitkilerde ne gibi belirtiler meydana
getirdiğini bilmek (Toros Tarım’ın web sayfasında yer alan renkli resimlere
bakınız) ve bitkiden yaprak örneği alıp analiz yaptırmak gerekir.
Bitkilerin yapraklarında görülen besin elementi noksanlıkları belirli bir sistem
içinde meydana gelmektedir. Azot (N), Fosfor (P), Potasyum (K) ve Magnezyum
(Mg) gibi besin elementleri bitkilerin yaşlı yapraklarında (sürgün dibindeki
yapraklar) görülürken Kalsiyum (Ca), Kükürt (S), Demir (Fe), Mangan (Mn), Çinko
(Zn), Bakır (Cu) ve Bor (B) bitkilerin en genç (sürgün ucu) yapraklarda görülür.
Bazı besin elementi noksanlıkları ise belirgin olarak meyvelerde (domateste
çiçek burnu, pancarda öz çürüklüğü, elmada acı benek, patateste iç kararması,
turunçgillerde koflaşma, kalın kabuk, şekil bozukluğu gibi) görülür.
Bu değişikliklere ait bilgiler her besin elementi noksanlığında ayrı ayrı verilmiştir.
AZOT NOKSANLIĞI (N)
Tüm bitkilerde verimi en çok etkileyen besin elementi azottur. Azot noksanlığı
bitkilerin yaşlı yapraklarında (sürgünlerin dip yaprakları) görülür. Yaprak ucundan
başlayan renk açılması (sararma) damarlarda dahil yaprak sapına doğru ilerler.
Yeşil renk önce sarı-yeşil sonra sararma şeklinde kendini gösterir. Bitkinin en