23
üst kısmındaki yapraklar normal renktedir. Bitkiler genel görünümü ile cılız yapılı
olur yaprak dokusu ince yapılıdır. Noksanlığın yaşlı yapraklardan başlayıp yavaş
yavaş bir üst yapraklara doğru ilerlemesinin ve genç yapraklarda görülmemesinin
sebebi azotun bitki bünyesinde genç kısımlara hızlı ve kolay taşınmasındandır.
Azot yetersizliği bitkinin kök gelişmesini de zayıflatır. Fazlalığında ise koyu yeşil,
kaba yapılı yapraklar, yaprak adedinde artış ve bitki boyunda irileşme görülür.
Bitkinin dalları gevrek yapılı olur. Bu gibi durumlarda hasatta gecikme, soğuk
ve kuraklıktan zarar görme, buğday gibi bitkilerde yatma, ürünün depolama
ömründe azalma olur. Hastalık ve zararlılara dayanıklılık azalır. Azot noksanlığında
ise buğdayda % protein ve % glüten miktarlarında azalma olur. Her bitkiye ait
fazlalık ve noksanlık bilgileri web sayfamızda mevcuttur.
FOSFOR NOKSANLIĞI (P)
Toprakta bulunan fosforun ve toprağa verilen fosforlu gübreden bitki kökleri
vasıtası ile alınmasını engelleyen birçok toprak faktörü olması nedeni ile bitkilerde
fosfor noksanlığı belirtileri görülür. Noksanlık belirtisi azotta olduğu gibi bitkinin
yaşlı yapraklarında, sürgünlerin dip kısmındaki yapraklarda görülür. Yapraklarda
yeşil renk önce mavimsi yeşil ve daha ileri safhada morumsu erguvan rengine
döner. Yaprak adedinde azalma olduğu gibi yaprak küçülmesi ve çiçek teşekkülü
azalır. Çiçeklenme gecikir, meyve ağaçlarında meyve dökümü artar, hasat
gecikir. Fosfor noksanlığı özellikle çok soğuk toprak ve hava şartlarında kendini
belli eder. Buğday, mısır, pamuk gibi erken ekim yapılan bitkilerde, erken dikimi
yapılan sebze fidelerinde doğru fosforlu gübreleme yapılmış olsa bile bitkinin
dip kısmındaki yapraklarda hava şartlarının soğuk olması nedeni ile bitkilerde
morarma görülür.
POTASYUM NOKSANLIĞI (K)
Ülkemizde başta mısır, pancar, pamuk, patates, ayçiçeği gibi tarla bitkileri ile
sebze ve meyve ağaçlarında potasyum noksanlığına çok sık rastlanmaktadır.
Noksanlık belirtileri bitkinin yaşlı yapraklarında başlar. Yaprağın uç kısmından
ve yaprak kenarlarından başlayan noksanlık belirtisi önce yaprak kıyıları açık
sarı ve daha sonra kahverengine döner, yaprakların orta damarları yeşil kalır.
Potasyum noksanlığında bitkinin su tüketimi artar, hastalık ve zararlılara
dayanıklılık azalır, aşırı soğuklardan bitki zarar görür. Potasyum noksanlığı meyve
ve sebzelerde kalitenin azalmasına, meyve renginin tam oluşmamasına neden
olur. Patates gibi yumru bitkilerinin depolama ömrü azalır. En belirgin potasyum
noksanlığı mısır koçanlarının tepe kısmının daneleri dolmayıp boş kalması (kel
görünmesi) ve dip yapraklarda orta damarın yeşil kalıp yaprak kenarlarının sarı
kahverengi olmasıdır. Türkiye topraklarının potasyum bakımından yeterli olduğu
bildirilmesine rağmen özellikle sulanan, dekardan yüksek verim alınan tarla
bitkilerinde meyve ve sebzelerde kalite artışı için topraktan uygulamaya ilave
olarak yapraktan potasyumlu gübre uygulamak yararlıdır.