26
çok sık çinko noksanlığına rastlanır. Çinko noksanlığında yapraklar küçülür, dal ve
sürgünlerde boğum araları daralır, rozetleşme (buket) şeklinde yaprak kümeleri
meydana gelir. Yaprakların damar aralarında toplu iğne başı büyüklüğünde sarı
lekeler görülür. Bu değişimler sürgün ucundaki genç yapraklarda meydana
gelir. Ağaçlardaki meyveler küçük kalır. Buğday gibi bitkilerde kardeş sayısında
azalma olur, kök gelişmesi zayıflar. Çeltikte ise genç yapraklarda pas hastalığına
benzer kahverengi lekeler, mısırda ise ilk çıkış dönemlerinde damar aralarında
bronzlaşma şeklinde renk açılması (beyaz tomurcuk) görülür. Çinko noksanlığı
görülen yörelerde aşırı fosforlu gübre kullanmak noksanlığın ilerlemesine neden
olur.
BAKIR NOKSANLIĞI (Cu)
Tarımsal ilaçların birçoğunda bakırlı bileşikler bulunması ve hemen hemen tüm
ürünlerin bakırlı ilaçlarla ilaçlanması nedeni ile ülkemizde yetiştirilen bitkilerde
bakır noksanlığına fazla rastlanmaz. Noksanlık belirtileri diğer mikro element
noksanlıklarında olduğu gibi bitkinin en genç taze yapraklarında görülür. Bakır
eksikliğinde çiçeklenme gecikir. Polen tozları küçülür, çiçeklenme azalır, yaprak
rengi mavimsi yeşil olur, yaprak damarlarının kıyılarında küçük kahverengi lekeler
meydana gelir, yapraklar incelir, ip şeklinde yaprak olur. Bakır noksanlığının en
ileri safhalarında yaprak ucu beyazlaşır yapraklarda ve dallarda bükülme görülür.
Fazlalığında ise kalın dal ve koyu yaprak rengi olur.
BOR NOKSANLIĞI (B)
Diğer mikro besin elementlerinde olduğu gibi bor noksanlığı da en genç
yapraklarda görülür. Bitkiler tepe kısmında, sürgün uçlarında, dallardaki
gözlerde (tomurcuklarda) noksanlık ve fazlalık belirtileri görülür. Yaprakların uç
kısımlarından başlayan renk açılması damarlarda dahil koyu kahve (kurumuş
gibi) görülür. Yumru bitkilerinde ise yumrunun özü boş kalır ve kahverengi
görünür (pancar, turp, patates). Bor noksanlığında tozlaşma az olduğu için
meyve tutumu azalır. Bor’un noksanlığı kadar fazlalığı da zararlıdır. Meyve
ağaçlarının tepe kısmındaki sürgün ve dallarda zamansız yaprak dökümü ve
çalılaşma görülür. Sürgün ve dallarda büyük lekeler halinde kahverengileşme,
çok ileri safhada zamklaşma görülebilir. Yaprak dökümü olmuş dal ve sürgünler
kesildiğinde bitkinin iletim demetlerinin kahverengi olduğu (tıkandığı) görülür.
MOLİBDEN NOKSANLIĞI (Mo)
Bitki bünyesinde kolay taşınabilen element olduğu için mikro element
olmasına rağmen bitkinin yaşlı yapraklarında noksanlık belirtisi görülebilir.
Bazı durumlarda hem genç ve hem de yaşlı yapraklarda noksanlık belirtisi
görülmektedir. Noksanlığı azot noksanlığına benzer ancak yapraklarda küçülme
görülür. Baklagil bitkilerinin kök sisteminde nodül oluşumu azalır. Karnabahar
gibi bitkilerde çiçek tablasında boşluklar ve büyük kahverengi - sarı lekeler
görülür. Bitkilerin yapraklarında grimsi yeşil renk meydana gelir.