43
verilecek su miktarı de i mektedir. Bu nedenle gübrelemeye ba lamadan önce damla sulama
ile verilen gübreli sulama suyunun EC de erinin önceden teorik olarak bilinmesinde yarar
vardır.
Damla sulama ile gübre kullanımında dikkat edilmesi gereken di er bir husus ise, fide
dikiminde verilen can suyunda fazla azot veya hiç azot bulunmamalıdır. Bunun yerine
bitkinin kök sistemini geli tirici fosfor, potasyum ve çinkonun bulunması yararlıdır. Bazı
ülkelerde can suyu yerine bu besinleri ihtiva eden ba langıç solüsyonu (starter solution) fide
dikiminde kullanılmaktadır. Bunun için en iyi gübre MKP (monopotasyum fosfat + çinko
sülfat) gübresidir.
Sulamanın yapıldı ı her gün gübre verilmelidir. Bunun iki istisnası vardır. Fide
dikiminden sonra veya hasattan önce yapılan 2-3 sulamada gübre vermeden sulama
yapılabilir, di er sulama günlerinin hepsinde gübre kullanmak gerekir. Bunun yapılmaması
durumunda 3-4 sulamada bir gübre vermek gerekir ki, bu durum tuzluluk bakımından
sakıncalıdır. Bunun yanında damla boruların ömrü bakımından sulama müddeti ba ında ve
sonunda damla borularından sadece sulama suyu geçmeli orta dönem içinde ise gübreli su
geçmelidir. Örnek olarak bir saatlik bir sulama müddetinin ilk ve son 10 dakikalarında sulama
suyu ve orta kısmında kalan 40 dakikalık kısımda ise gübreli su verilmesi daha do rudur.
2.SERA YET T R C L NDE TOPRAK VER ML L
2. Gübrelemeye Etki Eden Etmenler
Modern tarım tekniklerinin uygulandı ı örtü altı yeti tiricili inde üretici, birim
alandan alınan ürün miktarının ve kalitesinin yüksek olması, ürünü zamanında pazara sunması
durumunda kendini ba arılı saymaktadır. Üreticinin ba arısı yeti tirdi i bitkinin özelliklerini
bilmekle (genetik faktörler) ve bitkinin yeti me ortamı ile ilgili faktörleri (dı faktörler,
çevresel faktörler) iyi de erlendirmekle yüksek net gelir elde
eder.Bubölümde açıkta yapılan
yeti tiricilikte de geçerli olan tüm faktörler ele alınmı ise de örtü altı yeti tiricili i içinde bu
faktörlerin büyük ço unlu u geçerlidir. Bu nedenle gübrelemeye etki eden etmenleri bitki
faktörü (genetik faktörler) ve dı etmenler (çevre faktörleri) olmak üzere iki kısımda
incelemek mümkündür.
2.1. Bitki Faktörü (Genetik)
•
Yeti tirilen bitkinin tek-çok yıllık olması
•
Yeti tirilen bitkinin tüketilen kısmı (yapra ı, meyvesi, çiçek tablası, yumru
gibi)
•
Yeti tirilen bitkinin kısa-orta-uzun geli me dönemli olması
•
Yeti tirilen bitkinin kullanım ekli (taze, konserve gibi)
•
Yeti tirilen bitkinin kök sistemi (a ılı fide) ve katyon de i im kapasitesi
Örtü altı yeti tiricili inde yeti tirilen bitkilerin büyük ço unlu u çe itli artlara göre
(hastalık-zararlılara, sıcaklara-so uklara, kuraklı a, tuzluluk ve alkalili e ve son yıllarda bazı
besin elementi noksanlıklarına) dayanıklılık kazandırmak sureti ile ıslah edilmi hibrit
çe itlerdir. Bazı durumlarda ise özellikle toprak zararlıları ve hastalıklara kar ı genetik
dayanıklılı ı bulunan bazı sebze cinsleri üzerine kültür formu sebzelerin a ılanması sureti ile
yeti tiricilik te yapılmaktadır. Buraya kadar belirtilen özelliklerden bitkinin hangi özelliklere
sahip oldu unun bilinmesi gübrelemenin ba arısını arttıran en önemli faktörlerin ba ında
gelmektedir. Yeti tirilen bitkinin özellikle kılcal kök sisteminin iyi bilinmesi toprak-bitki
ili kileri bakımından sulamada ve gübrelemede ba arıyı sa lar. Bitkilerin kılcal kök