40 / 104
39
Yukarıda verilen kimyasal e itliklerden hidroklorik asit ve sülfürik asidin ülkemiz
toprak artlarında kullanılmaması gerekti i görülmektedir. Fosforik asit ve nitrik asit damla
sulama sisteminde hem sulama suyunun pH de erinin azaltılmasında ve hemde damla
borularında meydana gelen tıkanmaların açılmasında kullanılabilir Bu iki asitten birinin
tercihinde sulama suyunun kalitesi ve verilecek bitki besin elementlerinin bitkinin geli me
dönemine göre verilme durumu etkili olmaktadır. A a ıda verilen ekilde pH de erleri
birbirine yakın üç farklı sulama suyunun (kalsiyum ve bikarbonat miktarları farklı) pH
de erinin azaltılmasında kullanılması gereken nitrik asit miktarı titrasyon yapmak sureti ile
bulunmu tur ( ekil 11).
cm
3
% 60 HNO
3
/1000 lt su
EK L 13: Farklı Miktarlarda Kalsiyum E de eri Karbonat ve Bikarbonat htiva Eden
(151 mg/l, 286 mg/l, 396 mg/l) sulama sularının pH de erlerinin azaltılması için
kullanılacak konsantre nitrik asit miktarları verilmi tir.
ekil 13’de gösterilen i lemi yapmak için bir litre sulama suyu alınır, daha önce
hazırlanan 0.1 N HNO
3
ile pH de eri ölçülmü olan sulama suyunun pH de eri istenilen pH
de erine getirilir. Bir litre su için sarfedilen 0.1 N HNO
3
miktarı bir ton (M
3
) su için
konsantre nitrik asit (veya fosforik asit) olarak hesaplanır. Damla sulama sisteminin debisi
(damla kapasitesi) ve sulama müddeti (saat) dikkate alınarak bir sulama gününde kullanılması
gereken nitrik asit miktarı belirlenir. Benzer i lem fosforik asit ile de yapılabilir. Fosforik
asidin kullanılıp kullanılmaması veya ekonomik olup olmaması a a ıda verilen Çizelge
16’dan da görülebilir. Çizelge 16’de verilen miktarlar 100 ton sulama suyu kullanımında
verilecek asit miktarlarıdır.