Yaslanmadan Buyumek

117

zeltin” dedi; yani işi bize pazarlıkla verdi.

Güzel bir isim yapmaya başlamıştık, işi

zamanında bitireceğimizi biliyorlardı.

Sonunda imza atılan sözleşme tutarı, gö-

türü bedelle olmak üzere 40,5 milyon TL

idi. Tekfen, fabrikanın mekanik kısmından

değil, esas olarak inşasından sorumluydu.

Fabrika alanı, 62 bin metrekaresi kapalı

olmak üzere toplam 735 bin metrekareden

oluşuyordu. Projenin tamamlanması için

taahhüt edilen süre 2 yıldı. Ne var ki, söz-

leşme imzalanıp kollar sıvanır sıvanmaz

bazı teknik sorunlar baş gösterdi. Öncelik-

le fabrikanın kurulması için seçilen yerin

uygun olmadığı anlaşıldı. Ayrıca yöredeki

köylülerle de bazı problemler ortaya çıktı.

Orada, yol kenarında bir düz saha vardı,

ama arazinin 120 santim dolması gereki-

yordu. Bunun için yanındaki tepe alınır,

buraya konulur demişler; köylülerle de

güya görüşmüşler. Projeden sorumlu bir

İtalyanla birlikte gittik baktık ki, tepe de-

dikleri şey taş, kaya, sert zemini çok fazla

olan bir yer. Dolgu yapmaktan da teknik

olarak iyi bir netice alınamazdı; iyi sı-

kıştırılamazdı, çok pahalı ve zor bir işti.

Köylü ise, “Kime sordunuz siz, bu tepeyi

alamazsınız!” dedi. Kısacası İtalyan, işin

daha başındayken bu kadar büyük bir

problemle karşılaşınca, aynı gün hasta-

landı. Biz istirahate gitmesini, buna bir

çare bulacağımızı söyledik. Şantiyeye ge-

lirken, sağ tarafta büyük bir kum tepesi

görmüş, güzel dolgu malzemesi olur diye

düşünmüştük. Etrafında bir de köy vardı,

gittik muhtarı bulduk. Günay da bizimle

birlikteydi. Bir anlaşma yaparak bu mal-

zemeyi almak istediğimizi söyledik. Neti-

cede gece yarısı ikiye kadar ihtiyar heyeti

toplandı, anlaşmayı imzalattık, her şeyi

hallettik. Sabahleyin İtalyana meseleyi

hallettiğimizi söyleyince inanamadı. İşin

süratinde, para kazanmasında, birinci

derecede rol oynadı oradaki hadise.

Sonunda fabrikanın temeli 13 Nisan

1969’da atıldı. Feyyaz Berker ve Nihat

Gökyiğit, fabrikanın temeli atıldıktan kısa

bir süre sonra Fiat’ın İtalya’daki üretim

tesislerini ziyaret etmek için Torino’ya git-

tiler. Amaç, Bursa’daki fabrikanın “en son

ve modern fabrikaların kalite ve standart-

larında inşa edilmesini” sağlamaktı. Ni-

tekim iki ortağın oradaki gözlemleri, fikir

olarak yeni katkılarda bulunmalarını ve

proje üzerinde bazı iyileştirmeler yapılma-

sını sağlayacaktı.

Ancak inşaatın başlamasından yaklaşık bir

yıl sonra, her şeyin yolunda gittiği bir sıra-

da, 28 Mart 1970’te Kütahya’nın batısında-

ki Gediz bölgesinde meydana gelen büyük

bir deprem çalışmalara sekte vurdu. 7,2

şiddetindeki bu deprem, birçok yerleşimin

haritadan silinmesine yol açmış, sadeceGe-

diz ilçesinde evlerin yüzde 80’i yıkılırken,

1086 kişi de hayatını kaybetmişti.

Deprem

özellikle Ege ve Güney Marmara’da çok

şiddetli hissedilmişti. Fabrika 180 kilomet-

re uzakta olmasına rağmen sarsıntı henüz

yeni dökülmüş olan betonların çatlaması-

na yol açmış, kalıpların hepsi bozulmuştu.

Şimdi enkazın kaldırılması, yeni kalıpların

yapılması ve betonun yeniden dökülmesi

gerekecekti. İnşaatın gecikmesi kaçınılmaz

görünüyordu.

ürkiye’deki otomobil endüs-

trisinin temel taşlarından biri olan

Tofaş fabrikası, aynı sıralarda yeni

bir yapılanmayla Tekfen İnşaat ve

Tesisat A.Ş. adını alan inşaat gru-

bunun 1 numaralı işiydi. Yapımına

1969’da başlanan projenin teslim

süresi 2 yıldı. Ancak 1970’te

meydana gelen Gediz depremi

henüz inşaat halinde olan fabrikada

büyük zarara yol açtı. Yapılan in-

celemeler meydana gelen hasarın

inşaat kalitesinden değil, tümüyle

deprem yönetmeliğinin yetersizli-

ğinden ileri geldiğini ortaya çıkardı.

Soldaki resimde Vehbi Koç ve

Nihat Gökyiğit fabrikanın temel

atma töreninde (13 Nisan 1969).