T-Bulten33

HABERLER

Nihat Gökyiğit, hayatında çok önem-

li bir yere sahip olan TEMA Vakfı’nın

kuruluş öyküsünü şöyle aktarıyor:

1968 yılında Hayrettin Karaca ile

İstanbul’da aynı apartmanda komşu

olduk. Kendisiyle yaptığımız konuş-

malarda, hep doğa ile ilgili konular

ön plandaydı. Doğa ve çevre konuları

benim de çok ilgimi çekiyordu...

Hayrettin ile daha çok, “Toprak Eroz-

yonu” konusu üzerinde duruyorduk.

1990 yılından itibaren, bu sorunu

halka duyurmak ve çareler üretmek

amacıyla, örgütlenmemiz ve bunun

için de vakıf kurmamız gerektiği fik-

rini benimsemiştik.

O sıralarda Tekfen’de, bir grup işada-

mı ile toplantı yapmıştık. Vehbi Koç,

toplantıdan sonra benimle görüşmek

istediğini söylemişti. Odama çıktık.

“Ortakların da gelsin!” dedi. Feyyaz

geldi, Necati seyahatteydi. Söze şöyle

başladı:

“Ben hayatımın son yıllarında, iki ha-

yır işine daha hizmet vermek istiyo-

rum. Biri ‘Nüfus Planlaması’, diğeri

‘Ağaçlandırma’. Eğitimde kurduğu-

muz vakıfla, oldukça iyi mesafe aldık.

Benzer çalışmanın, bu iki konuda da

yapılması için bana yardımcı olur

musunuz?”

Vehbi beyin, “Bana yardımcı olur mu-

sunuz?” derken, bizden ciddi çalışma

beklediğini, eski tecrübelerimizden

biliyorduk.

Bu görüşmenin ardından Nihat Gök-

yiğit, Hayrettin Karaca ile birlikte bir

rapor hazırlayarak Vehbi Koç’a sun-

du. Onun desteği sağlandıktan sonra,

otuz üye hedefiyle başka işadamları-

na da gidildi. Sadece iki kişi olumlu

cevap vermemişti. Böylece vakfın ha-

zırlık çalışmalarına başlandı ve 1992

yılı başında Türkiye Erozyonla Müca-

dele, Ağaçlandırma ve Doğal Varlıkla-

rı Koruma Vakfı (TEMA) kuruldu.

TEMA VAKFI

Aile geleneği olan hayır işlerinden,

hiç uzak duramadım. Hayır yapma

konusunda beni motive eden en

önemli husus, başkalarını mutlu ede-

rek mutlu olabilmekti. Başkaları der-

ken, insanların yanı sıra bitkiler, hay-

vanlar ve tüm canlıları da dahil

ediyorum. Yapmaya gayret ettiğim

bu gibi işlerin, organize ve disiplin

içinde olması, daha da önemlisi sür-

dürülebilir olması amacıyla, bir aile

vakfı kurmayı hep tasarlıyordum.

“ANG Vakfı” (Ali Nihat Gökyiğit Eği-

tim, Sağlık, Kültür, Sanat ve Doğal

Varlıkları Koruma Vakfı), unvanında-

ki amaçlarla ilgili hayır işlerinde hiz-

met vermek üzere; 23 Mart 1999 tari-

hinde, tarafımdan kuruldu.

ANG VAKFI

Nihat Gökyiğit, ağaç tarımını,

TEMA’da aktif görevdeyken üstlen-

diği “en hayırlı projelerden biri” ola-

rak tanımlıyor.

Dünyadaki ormanların yaklaşık

%5’ini oluşturan ağaç tarımı (en-

düstriyel plantasyon), odun ham-

madde ihtiyacının %35’ini karşılı-

yor. Nihat Gökyiğit öncülüğünde, bu

verimli ve doğa dostu üretimin

Türkiye’de de bir endüstri haline dö-

nüşmesi amacıyla 2005 yılında, 26

kurucu ortak ve 2 milyon TL serma-

ye ile kurulan Endüstriyel Ağaç Tarı-

mı (ENAT) A.Ş., 2014 yılına kadar

temin ettiği 12.500 dönüm arazide,

2 milyon fidan dikimi gerçekleştir-

miş bulunuyor.

AĞAÇ TARIMI

Çok sevdiği eşi Nezahat Gökyiğit’in

kaybından sonra onun anısını yaşat-

mak isteyen Nihat Gökyiğit’in kur-

duğu mütevazı hatıra parkı, bugün

İstanbul’un nefes aldığı ve bilimsel

araştırmaların yapıldığı bir botanik

bahçesine dönüşmüş durumda. Gök-

yiğit, bu inanılmaz dönüşümün baş-

langıcını şöyle anlatıyor:

Eşim Nezahat’ın, 11 Ocak 1995’te ve-

fatından sonra; “Nezahat’ın anısını

nasıl yaşatabilirim; onun için ne ya-

pabilirim?..” diye düşünmeye başla-

dım. Rahmetlinin kalp ve solunum

sorunu vardı. Her zaman daha fazla

taze hava ve oksijen alma ihtiyacı du-

yar, pencereleri açmak isterdi. Ona en

çok, yeni ve sağlıklı bir akciğer anla-

mında, yeşillikler içindeki büyük bir

hatıra parkının makbule geçeceğine

karar verdim.

Nihat Gökyiğit, bu kararını uygula-

mak için uygun bir yer ararken,

İstanbul’da yeni gelişen Ataköy-Üm-

raniye arasındaki bölgede, otoyollar

kavşağında bulunan bir arazi dikka-

tini çekti. Tamamen çıplak, üzerinde

çalı bile bulunmayan arazi, planını

gerçekleştirmek için uygun görünü-

yordu. Hemen Karayolları 17. Bölge

Müdürü Yaman Kök ile irtibata geçe-

rek, projesini ona anlattı. Arazinin

önce 5 yıllığına tahsisi yapıldı; ar-

dından bu süre 10 yıla ve son olarak

30 yıla çıkarıldı. Nihat Gökyiğit, top-

rağa ilk kazma vurulduğunda karşı-

laştığı tepkileri şöyle hatırlıyor:

1995 yılında başlayan çalışmalar sı-

rasında, inşaatı henüz yeni tamamla-

nan arazide, moloz ve taş-kayanın

hakim olduğu çok yoksul toprakla

karşılaştık. Hatta gelip geçenler cesa-

ret kırıyordu: “Burada bitki yetişmez,

paranı ve zamanını boşa harcama!”

Ama azimle sürdürülen çalışmalar

sonucunda giderek canlanan bahçe,

hatıra parkı olarak hizmet vermeye

başladı. 2002 yılında ise “botanik

bahçesine” dönüştürülmesine karar

verildi. Bahçe içerisinde küçük öl-

çekte de olsa bir bitki arşivi (herbar-

yum), tohum evi, üretim seraları,

kütüphane, eğitim-toplantı odaları

ve meteoroloji istasyonu kuruldu.

NEZAHAT GÖKYİĞİT BOTANİK BAHÇESİ

Ülkemizde doğal varlığı ve zenginliği

dolayısıyla, muhakkak korunması

gerekli görülen dört bölgeden biri

olan Camili (Maçahel), Artvin ilinin

Borçka ilçesine bağlı, bir tarafı Gür-

cistan sınırı, diğer tarafı kışın geçit

vermeyen Karçal Dağları ile çevrili,

izole bir havza. 1995 yılında, Nihat

Gökyiğit’in yönlendirmesiyle TEMA

tarafından gerçekleştirilen araştır-

ma, bölgenin biyolojik çeşitlilik ve

kültür zenginliğinin adeta yeniden

keşfedilmesini sağladı. Türkiye’de

nesli kalmadığı zannedilen saf Kaf-

kas arısı, Maçahel’de ortaya çıktı.

Nihat Gökyiğit, TEMA’nın kırsal kal-

kınma projelerinden ilkinin bu böl-

gede hayata geçirilmesinin sponsor-

luğunu ve yönetimini üstlendi.

Amaç, bölge halkının yoksulluktan

kurtarılmasına yardımcı olmaktı.

2002 yılında Johannesburg’da dü-

zenlenen Dünya Sürdürülebilir Kal-

kınma Zirvesi’nde, “Doğal Varlıkları

Korumaya Yönelik Kırsal Kalkınma”

dalında

örnek

görülen

proje,

Türkiye’ye ödül, Maçahel’e de ulus-

lararası şöhret kazandırdı.

CAMİLİ KIRSAL

KALKINMA PROJESİ

En üstte:

TEMA Vakfı’nın ilk günlerinde

kurucular, Süleyman Demirel ve Vehbi

Koç ile.

Üstte sağda:

Nezahat Gökyiğit Botanik

Bahçesi’nde mola zamanı.

Üstte:

Ağaç tarımının yedinci yılında,

danışman Melih Boydak ile.