60 / 104
59
veya bazı besinlerin topraktan su ile yıkanarak bitkinin kök bölgesi derinli inden a a ılara
do ru yıkanma durumudur.
Örtü altı yeti tiricili inde fide dikim öncesi uygulanan taban gübrelemede topra ın
bünyesi dikkate alınarak fosfor ve potasyumun fiske olma özelli i dikkate alınmalıdır. Örtü
altı yeti tiricilikte yaygın olarak uygulanan damla sulama sistemine göre gübreleme programı
yapılırken sulama programına göre gübreleme programına hazırlamak gerekir. Sulama
programı da topra ın bünyesine göre hazırlanmalıdır. Bunun yanında yeti tirilen bitkinin
geli me dönemi ( lkbahar üretimi, Sonbahar üretimi veya tek ürün üretimi) dikkate
alınmalıdır.
Topra ın sadece % kil miktarının bilinmesi bazı durumlarda yeterli gelmemektedir.
Toprakta kil minerallerinin tek tabakalı (Si-Al), iki tabakalı (Si-Al-Si-Al) veya çok tabakalı
olu u hem gübre miktarına ve hem de gübrenin etkinli i üzerine etkili olmaktadır. (Kaolen
grubu killer) fosforlu gübrenin bir kısmı toprak pH de erine ba lı olarak yüzeysel olarak
yüzeysel olarak absorbe olurken, iki tabakalı kil minerallerinde (illit kilminerali) potasyumlu
gübrenin bir kısmı fiske olabilmektedir. Bu nedenle damla sulama sisteminde do ru bir
gübreleme programında buna dikkat etmek gerekir. Topra ın bu fiziksel yapısı topra a
uygulanan suyun az veya çok tutulmasına etki etti i gibi topra a ilave edilen besin
maddelerinin de tutulmasına etki etmektedir. Bu durum toprakta bulunan kil minerallerinin
miktar ve cinsine ba lı olarak de i mektedir. Toprakta ayrıca organik maddenin varlı ı veya
ilave edilmesi topra ın sadece su tutma ve havalanması üzerine etkili olmayıp topra ın besin
maddesi tutma özelli ine de etki etmektedir. Bu konuda geni bilgiler topra ın organik
maddesi kısmında ayrıca verilecektir. Topra ın besin maddesi tutma gücü (kapasitesi)
topra ın % kil miktarına ve cinsine ba lı olarak de i mektedir. Damla sulama sisteminde
damlacıkların toprakta ıslatabildi i toprak hacmi bilinmek sureti ile bu ıslanan bölgedeki
toprak miktarı hesaplanarak topra ın tutabilece i besin miktarı bilinmelidir. Özellikle kumsal
yapıya sahip sera topraklarında organik madde miktarı da yetersiz ise damla su ile verilen
gübredeki besin maddelerinin bir kısmı su ile birlikte uygulanan gübrelemeden beklenilen
yararın tam gerçekle emedi ini ortaya koyar.
2.3.4 TOPRAK K REC (Ca CO
3
% si
)
Topra ın % kireç miktarı do rudan gübrelemeye kireç olarak (CaCO
3
) etkili de ildir.
Kirecin suda çözünerek topra a geçen kalsiyum iyonu(Ca), karbonat (CO
3
) ve
bikarbonat(HCO3) anyonu ve bunların sonucu meydana gelen toprak pH de i imi gübreleme
ile ili kilidir. Toprakta kirecin varlı ı o topra ın pH de erinin mutlaka 7 ve 7’ nin üzerinde
olaca ını göstermektedir. Toprak eri inde bikarbonat anyonunun bulunu u özellikle demir ve
çinko alınımının güçle ece ini ortaya koymaktadır. Bu nedenle toprakta kireç analizinin
yapılması gerekmektedir. Topra ın kireç miktarını bilmekle özellikle fosforlu gübre
formunun belirlenmesi konusunda bize yol gösteriri. Bu konuda açıklayıcı bilgiler topra ın
pH kısmının açıklanmasında verilmi ti. Meyve gibi çok yıllık bitki yeti tiricili inde ise
topra ın kirecine göre anaç tespiti yaygın bir ekilde uygulanmaktadır.
2.3.5 ORGAN K MADDE (Hümüs)
Topra a ilave edilen bitkisel ve hayvansal kökenli organik materyaller toprak
mikroorganizmalarının enzimatik reaksiyonları sonucu ayrı maya (fermantasyon) u rarlar ve
bunun sonucu olarak toprakta artık ayrı amayacak olan hümüs meydana gelir. ekil-den de
görülebilece i gibi organik maddenin ba lıca bile eni olan karbon(C), hidrojen(H) ve oksijen
(O) büyük bir kısmı CO2 gazı ve su (H2O) halinde açı a çıkar. Bu arada organik maddenin