23 / 104
22
Kleyt ( elat) Formunda olanlar
Demir
EDTA
Fe-EDTA
*
13 Fe
Demir
EDDHA
Fe- EDDHA
6 Fe
Demir
DTPA
Fe-DTPA
10 Fe
Demir
HEDTA
Fe-HEDTA
6 Fe
Çinko
EDTA
Zn-EDTA
14 Zn
Mangan
EDTA
Mn-EDTA
13 Mn
Bakır
EDTA
Cu-EDTA
13 Cu
Demir kleyt formundaki gübrelerin de i ik formulasyonlarda üretilmesinin ba lıca
nedeni topraktan uygulamada toprak pH de erinin demirin alınması üzerine olumsuz
etkilerindendir. Asit karakterli topraklarda Fe-EDTA formülü etkili olurken, de i ik pH
de erlerinde ve özellikle alkalin pH artlarında Fe-EDDHA (demir-etilen daimin dihidroksi
fenil asetat=sequestrin) demir noksanlı ını gidermede daha etkindir.
1.6. Mineral Gübrelerin Toprakta Etkinlikleri
1.6.1. Azotlu gübrelerin toprakta tepkimeleri
Bitkiler geli me ortamlarından azotu NH
4
+
ve NO
3
-
iyonları halinde alırlar. Bitkilerin
ilk geli me dönemlerinde tercih ettikleri azot formu NH
4
+
eklindedir. Geli me döneminin
ilerlemesi ile aldıkları azot formu ise NO
3
-
halindedir. Sera yeti tiricili inde topraksız ortam
tekni inde (özel harç materyali) kullanılacak toplam azotun % 80 kadarı NO
3
-N, % 20 kadarı
ise NH
4
-N olmalıdır. Su kültürü ile yapılan yeti tiricilikte ise NO
3
-N miktarı % 90 ve NH
4
-N
miktarı % 10 olmalıdır. Toprakta yapılan yeti tiricilikte ise NH
4
/ NO
3
oranı ¼ oranında
olması uygundur. Damla sulama ile veya do rudan topra a uygulanan azotlıu gübrelerin,
toprak özelliklerine ve mikrobiyolojik aktiviteye ba lı olarak tepkimeleri farklı olmaktadır.
• Topra ın kolloid yapısı (kil ve hümüs) negatif (-) yüklü olması sebebi ile (-)
elektrik yüküne sahip olan NO
3
iyonları ya ı lar ve sulama suyu ile özellikle
kumlu topraklarda kolaylıkla yıkanıp topra ın derinliklerine ta ınır. Buna kar ılık
NH
4
+
formundaki azotun yıkanma oranı çok az olur. Sera artlarında ve açıkta
yapılan yeti tiricilikte damla sulama sisteminin kullanılması ile yapılan
gübrelemede NO
3
azotu yıkanması fazla olmaz. Ancak nematod mücadelesi amacı
ile bazı seralarda yapılan göllendirme eklinde su verme ile bir miktar nitrat
yıkanması olabilir. Toprakta NO
3
-N ve NH
4
-H azot formlarının elveri lili i
ematik olarak ekil – 4‘de gösterilmi tir.