T-Bulten28

Küreselleşen dünyanın en önemli ortak

ekonomik sorunlarından biri yoksulluk. Tüm

hükümetlerin çözüm aradığı yoksullukla mü-

cadele konusunda 1983 yılında Bangladeş’te

ekonomi profesörü Muhammed Yunus tara-

fından atılan adım, dünya çapında yeni bir

çığır açtı. Chittagong Üniversitesi’nde dar ge-

lirli insanların yaşam standartlarının nasıl

yükseltilebileceğine yönelik araştırmalar ya-

pan Prof. Dr. Muhammed Yunus, mevcut

bankacılık ve finans sisteminin yoksullukla

mücadele etmek için yeterli olmadığını savu-

nuyordu. Çok büyük bir kesimin, bankacılık

sisteminden faydalanmak için gerekli asgari

yeterlilik koşullarına sahip olmadığını söyle-

yen Yunus, dileyen herkesin yararlanabilece-

ği “mikrofinans” kavramını ortaya atarak,

dünya çapında bir hareketin öncüsü oldu.

Mikrofinans uygulaması, belirli bir gelir sevi-

yesinin altındaki bireylere küçük (mikro) bir

başlangıç kredisi vererek, bu bireylerin kendi

girişimleri yoluyla ekonomiye katılmalarını

hedefliyordu. Mikrokredi, bu insanların ilk

sermaye ihtiyacını karşılamak ve gerekli olan

hammadde, malzeme ve araç gereçleri temin

etmek gibi amaçlara hizmet ediyordu. Kredi,

mikrofinans sisteminin araçlarından sadece

bir tanesiydi. Kredi desteği alan bireylerin

aynı zamanda tasarruf, çeşitli sigortalar ve

finansal hizmetlerden de yararlanmasına ola-

nak sağlanıyordu. Tüm bu araçlar, bir bütün

olarak mikrofinans sisteminin yoksullukla

mücadele yöntemlerinin genel çerçevesini

oluşturuyordu. Kadınların işgücüne katılma-

ları, projenin temel amaçları arasında yer alı-

yordu. Böylece, modern ekonomik üretimin

yarattığı gelir eşitsizliğinde en tabanda bulu-

nan bireylerin de ekonomik fırsatlarla buluş-

turulması sağlanıyordu.

Prof. Dr. Muhammed Yunus, 1983 yılında,

mikrofinans projesini hayata geçirmek ama-

cıyla Grameen (Bangladeş dilinde “Kırsal”)

Bankası’nı kurdu. Bankanın Bangladeş’te ka-

zandığı başarı, mikrofinans sisteminin küre-

sel çapta hızla yayılmasını sağladı. 2013 yılı-

na gelindiğinde, Grameen Bankası’nın 5

kıtada 40 ülkeye yayılmış şubelerinin sayısı

2.565’e, üyelerinin sayısı 8,5 milyona ulaş-

mıştı. Mikrokrediden yararlanan üyelerinin

yüzde 96’sını kadınların oluşturduğu banka-

nın, ilk günden bu yana verdiği kredilerin

toplamı 15,7 milyar dolara ulaştı. Muham-

med Yunus ve Grameen Bankası, ekonomik

ve sosyal kalkınmayı sağlama çabalarından

dolayı, 2006 yılında Nobel Barış Ödülü’ne la-

yık görüldü. Grameen mikrokredi uygulama-

sı, 2008 yılında da

Time

dergisi tarafından

“Dünyayı Değiştiren 10 Fikirden Biri” seçildi.

Bankanın başarılı bir şekilde sürdürdüğü

mikrofinans sistemi, aralarında ABD, Kana-

da, Fransa, Hollanda ve Norveç gibi ülkelerin

de bulunduğu 58 ülkede benzer projelere

esin kaynağı oldu.

TÜRKIYE GRAMEEN MIKROFINANS

PROGRAMI

Tüm dünyada büyük yaygınlık kazanan mik-

rofinans programının temelini, toplumda

yoksulluğun azaltılmasının sadece hibe şek-

lindeki yardımlarla çözülemeyeceği görüşü

oluşturuyor. 2003 yılında Türkiye İsrafı Ön-

leme Vakfı (TİSVA) öncülüğünde uygulan-

maya başlayan Türkiye Grameen Mikrofi-

nans Programı da, aynı bakış açısıyla, dar

gelirli ailelerin ekonomik ve sosyal durumla-

rının, uygun finansal hizmetler sunmak ve

onları kendi kendilerine gelir getirici bir faa-

liyet yapmaya teşvik etmek yoluyla geliştiril-

mesini amaçlıyor.

11 Haziran 2003 tarihinde, mikrofinans pro-

jesinin mimarı Prof. Dr. Muhammed Yunus

ve Türkiye İsrafı Önleme Vakfı Yönetim Ku-

NOBEL BARIŞ ÖDÜLÜ SAHİBİ BİR EKONOMİST

Dünyada yoksulluğun azaltılmasına yönelik olarak mikrofinans

kavramını geliştiren ve 1983 yılında Grameen Bankası’nı kuran

Bangladeşli ekonomi profesörü Muhammed Yunus, 2006 yılında

Nobel Barış Ödülü’ne layık görüldü.