aycicegi

5 / 18

Şekil 5.Toprak pH değerinin fosfor formlarının alınımına etkisi
2.4 Toprağın organik maddesi ile toprak verimliliği ilişkisi
Bitkisel ve hayvansal kökenli organik materyaller toprağa verildikten sonra toprakta mevcut mikroorganizmalar tarafından enzimatik reaksiyonlar sonucu
parçalanarak(ayrıştırılarak) toprağın verimliliği üzerine olumlu etki yapan ve humus (hümüs) adını verdiğimiz bileşikleri meydana getirirler. Mikroorganizmaların toprağa verilen
organik bileşikleri ayrıştırmasının nedeni kendilerinin ihtiyaç duyduğu enerjiyi sağlamaları mikroorganizmaların bir kısmı oksijenli(toprak havalanması iyi) veya
oksijensiz (toprak havalanması kötü) şartlarda bu ayrıştırma işlemini yapmaktadırlar.Organik maddenin yapısında karbonhidratlar(selüloz, nişasta, hemiselüloz, pektin, şeker vd),
protein (peptid ve aminoasitler) ve diğer organik asitler organik maddenin ana yapısı Karbon(C), Hidrojen(H) ve Oksijen(O) bağlarından meydana gelmektedir.
Bitki ve hayvanların yapısında bulunan organik maddeye bağlı olarak Azot(N), Fosfor(P), Kükürt(S), bitkilerde Mağnezyum(Mg), hayvanlarda Demir(Fe)’in bir kısmı bağlı veya
serbest olarak bulunmaktadır. Bu elementlerin yanında diğer tüm bitki besin elementleri Potasyum, Kalsiyum, Sodyum, Mangan, Çinko, Bakır, Alüminyum, Silisyum, Bor ve
Molibden gibi elementlerde bitkisel ve hayvansal organik materyallerde bulunmaktadır.Enzimatik ayrışma işlemi esnasında organik maddeye bağlı olan elementleri bir kısmı veya
tamamı ile organik maddeye bağlı olmayan elementler toprağa geçmektedir.
Mikroorganizmaların ayrıştırmadığı ve toprağın önemli derecede verimliliğini arttıran CHO zincirinden meydana gelen ve kimyasal yapısı oldukça karmaşık olan bazı bileşikler
toprakta kalır ki buna devamlı hümüs adını hümüs hümik asit, fulvik asit ve ulmik asit gibi uzun ve kısa karbon zincirli asitlerin yapısında
elektriksel yük değişikliğine(+ veya – yük)sahip aktif(fonksiyonel) atom grupları bulunmaktadır.Toprağın verimliliği üzerine bu aktif gruplar çok aktif gruplar Şekil-6 da
gösterilmiştir.
Şekil 6.Hümik asitlerinin Aktif grupları
Şekil-6’da gösterilen aktif gruplara sahip olan hümik asitler toprağın verimlilik öğelerine ve mineral gübrelerin etkinliği üzerine olumlu yönde etki yapmaktadırlar.Organik
materyallerin toprağın verimliliğine olan etkilerini üç ana grup altında toplamak mümkündür.
A.Toprağın fiziksel özelliklerini düzeltir
Toprağın su tutma kapasitesini dengeler
Toprağın havalanma kapasitesini dengeler
Toprağın kolay ısınmasını sağlar