aycicegi

10 / 18

Kalsiyum Nitrat Gübresi
Kalsiyum Nitrat Ca(NO3)2 gübresinde %15.5N ve %19 Ca bulunmaktadır.Suda erime oranı çok yüksek, granül yapıya sahip,beyaz renkli fizyolojik yönden alkalin karakterli bir
gübredir.Kimyasal formülünden de görülebileceği gibi bünyesinde hem azot ve hem de kalsiyum gübre çoğu kez kalsiyum amonyum nitrat olarak adlandırılan
CAN gübresi ile karıştırılmaktadır.CAN gübresinde kimyasal formülünde kalsiyum(Ca) bulunmamakta, bunun yerine suda erime oranı çok düşük olan kalsiyum karbonat ve
CaCO3+MgCO 3(dolamit kireci) bulunmaktadır.Çok düşük pH değerine sahip topraklarda kalsiyum eksikliği görülmesi durumunda üst gübre olarak kullanılabilir.
3.2 Bitki Besini olarak Fosfor ve Fosforlu Gübreler
Tüm bitkilerde olduğu gibi bitkinin enerji metabolizması için mutlak gerekli bir besin maddesidir. Eksikliğinde koyu yeşil yaprak rengi oluşur. Havalar soğuk giderse yapraklarda
mavimsi mor renk meydana gelir. Yaprak ayasında yer yer nekrotik lekeler oluşur. Yaprak boyu küçülür, kısa boylu sert yaprak sapı meydana gelir. Tabla çapı küçülür., tablada
boşluklar meydana gelir, ürün miktarı azalır ve % yağ oranı düşer.
Triple Süperfosfat(TSP)
Ülkemizde üretilen fosforlu gübrelerde bünyesinde sadece fosfor ihtiva eden gübre TSP gübresidir.Granül yapıya sahip, bünyesinde etkili madde olarak P 2O5olarak ifade
edilen bitkiye yarayışlı fosforu %43-44 oranında ihtiva etmektedir.Kimyasal formül olarak Ca(H2PO4)H2O yapısına sahiptir.Toprağa verildikten sonra toprakta kalsiyum iyonu
(Ca)+2veH2PO2-1 fosfat iyonuna ayrılır.Toprak ortamına geçen kalsiyum özellikle asidik şartlarda toprağın hidrojeni ile yer değiştirerek toprak pH değerinin
dengelenmesi(artması) üzerine etkili olur, bu nedenle de asit karakterli topraklarda tercih edilen bir gübredir.Fosfor iyonu eksi(-) bir değerlikli olup yine düşük pH değerli
topraklarda kolaylıkla bitkiler tarafından alınabilen bir fosfor formudur.
Normal süperfosfat (NSP)
Ülkemizde gübre fabrikaları tarafından eskiden üretilmekte olan bu gübre şimdi üretilmeyip ithal yolu ile ülkemize getirilmektedir.Granül yapıya sahip olan bu gübrenin etkili
madde oranı TSP gübresine oranla 2.44 kat daha az olup %18-19 dolaylarındadır.Kimyasal formül itibarı ile 3Ca(H2PO4)H2O+7CaSO4 şeklinde olup bünyesinde jips(alçı)
bulunmaktadır.Normal süperfosfat gübresinin kısaltılmış ismi olarak NSP şeklinde belirtilmesi bünyesinde N harfinden dolayı azot(N) bulunduğu anlamına gelmez.Bazı üreticiler
bu gübrede azot var olduğunu zannederek ilk ekimlerini bununla yapmaktalar ve azotlu gübre tamamen yanlıştır.NSP gübresinde hiç azot
bulunmaz.Ayrıca, kullanım miktarı bakımından da üreticiler yanılmaktadır.Bir üretici 1000 m2 ye 10 Kg TSP gübresi kullanacak ise bu gübrenin yerine NSP kullanmak istediğinde
aynı miktar etkili madde için 24.4Kg normal süperfosfat kullanmalıdır.TSP ve NSP gübrelerinde üretim tekniğinden kaynaklanan serbest asit nedenle de
bünyede %1-2 oranında kükürt(S) ihtiva edebilir.Kükürdün kaynağı fosforik asit üretiminde kullanılan sülfürik asitten gelmektedir.Ayrıca NSP gübresinde bulunan alçı
materyalinden gelen sülfat ta bir kükürt kaynağıdır.
Diamonyumfosfat (DAP)
Bünyesinde hem azot(N) ve hem de fosfor(P2O5) ihtiva eden iki besin elementli ve taban gübrelemede(ilk gübrelemede) kullanılan bir gübredir.Ülkemizde üretilmekte veya ithal
olarak getirilmektedir.Kimyasal formülü (NH4)2HPO4 şeklinde olup bünyesinde %18 oranında azot ve %46 oranında fosfor (P2O5) bulunur.Bünyesindeki fosfor eksi(-) elektrik
yüküne sahiptir(HPO4)-2.Eksi(-2) elektrik yüküne sahip olması nedeni ile özellikle toprağın pH değeri hafif alkalin veya alkali olan pH=8 veya daha yukarıda olan kireçli
topraklarda daha etkin bir gübredir.Bünyesindeki azot miktarı, fosfora oranla 2.55 kat kadar daha az olduğu için özellikle ilk gübrelemede az azot isteyen veya toprakta azot
miktarı yüksek olan yörelerde kullanılmalıdır.Azotu çok az olan topraklarda ise DAP gübresi ile birlikte ilave azot vermek gerekir.
3.3 Bitki besini olarak potasyum ve potasyumlu gübreler
Bitki bünyesinde karbonhidrat yağ ve protein oluşumundaki enzimatik reaksiyonlarda görev yapan bir elementtir. Bitkinin ekonomik su kullanımında görev alır, hastalık ve
zararlılara karşı dayanıklılığını arttırır. Eksikliği ile gelişen gerçek yaprakların uç ve yaprak kenarlarında önce açık yeşil ve daha sonra kahve rengi lekeler meydan gelir.
Resim 2. Potasyum noksanlığı Resim 3. Potasyum noksanlığı
Ana sap çapı küçülür. Sap gevrek ve kırılgan yapıda olur. Ürün miktarı ve danedeki % yağ miktarı azalır. Yağ kalitesinda doymamış/doymuş yağ asidi oranı düşer. Potasyum
sülfatlı gübreler danedeki % yağ miktarını arttırırken, potasyum klörürlü gübreler % yağ oranını azaltır.
Potasyum sulfat (K2SO4)