67 / 104
66
Çizelge 31.Toprakların organik madde miktarının sınıflandırılması
Verimlilik Oranı
Toprak Bünyesi % O.M
Kumlu Kumlu Tın Tın Killi
Tın
Fakir
Orta
yi
<0.8 <1.2 <1.5 <2.0
0.8-1.5 1.2-2.0 1.5-2.5 2.0-3.0
>1.5 >2.0 >2.5 >3.0
3.Organik madde toprakta mikrobiyolojik aktiviteyi arttırır.
Topra ın fiziksel ve kimyasal özelliklerine etki eden organik materyaller topraktaki bir çok
mikroorganizmanın geli mesi üzerine olumlu yönde etki etmektedir. Organik gübreler her
eyin ba ında toprak canlılarının bir ço u için bir enerji kayna ıdır. Mikroorganizmalar besin
maddelerinin bir ço unu organik maddeden ve ayrı ma ürünlerinden temin ederler. Toprakta
yeterli düzeyde organik materyallerinin bulunu u toprakta mikroorganizma konsantrasyonunu
arttırır. Toprakta mikroorganizma canlılı ının artması toprak verimlili i ve bitki besin
elementlerinin elveri lili i üzerine olumlu yönde yapmaktadır.
2.3.6 Topra ın Katyon De i imi Kapasitesi
Sera yeti tiricili inde topraksız ortam tekni i hariç toprakta yapılan yeti tiricilikte
daha önceden belirtildi i gibi topra ın besin maddesi tutma kapasitesi önem ta ımaktadır.
Özellikle açıkta yapılan sebze yeti tiricili inde ve karık usulü sulamalarda bu daha önemlidir.
Toprakta besin maddelerinin tutulmasına ba ta topra ın % kil miktarı ve kil cinsi gelmektedir.
Kil cinslerinin tek veya çok tabaklı olu una 100 gram kilin tutabildi i besin maddesi miktarı
10-150 m.e/100 gram toprak arasında de i mektedir. Özellikle tek tabakalı kil minerallerine
oranla iki tabakalı kil mineralleri daha fazla miktarda besin maddesi tutma özelli ine sahiptir.
Kil minerallerinden daha fazla miktarı besin maddesini topraktaki hümüs (hümik asitler)
maddesi tutmaktadır. Topra ın organik maddesinin besin maddesi tutma özelli i 100-300
m.e/100 gram arasında de i mektedir. Topra a verilen mineral gübreler toprak suyunda
çözünerek elektriksel yük (+) veya (-) yük kazanırlar, bu yükleri sayesinde elektriksel yüke
sahip olan kil ve hümüs maddeleri tarafından tutularak sulama suyu ile topra ın derinliklerine
do ru yıkanmaları önerilir. Bir topra ın katyon tutma kapasitesi ne kadar yüksek ise o topra a
verebilece imiz gübre miktarı da artar. Özellikle kumsal yapıya sahip topraklarda katyon
de imi kapasitesinin az olması nedeni ile gübrelemenin tek bir defada yapılmayıp birkaç defa
yapılması gerekmektedir. Katyon de im kapasitesi dü ük toprakların bu özelli inin
arttırılması organik maddenin topra a verilmesi ile mümkündür. Damla sulama ile yapılan
gübrelemede besin maddesi tutulması sorunu olmaz.
2.3.7.Toprakta Besin Maddeleri ve Besin Maddeleri Arasında
li kiler
Bitkilerin gereksinim duydukları besin maddelerinin nerede ise tamamı toprak
kökenlidir. Topraktaki besin maddesi miktarlarının mutlaka analiz edilerek belirlenmesinde
gübreleme bakımından büyük yarar vardır. Toprak analiz sonuçları ile o bölgede yapılan