53 / 72
cm
3
% 60 HNO
3
/1000 lt su
ekil-22: Farklı Miktarlarda Kalsiyum E de eri Karbonat ve Bikarbonat htiva Eden (151 mg/l,
286 mg/l, 396 mg/l) sulama sularının pH de erlerinin azaltılması için kullanılacak konsantre nitrik
asit miktarları verilmi tir.
ekil-22’de gösterilen i lemi yapmak için bir litre sulama suyu alınır, daha önce hazırlanan
0.1 N HNO
3
ile pH de eri ölçülmü olan sulama suyunun pH de eri istenilen pH de erine getirilir.
Bir litre su için sarfedilen 0.1 N HNO
3
miktarı bir ton (M
3
) su için konsantre nitrik asit (veya
fosforik asit) olarak hesaplanır. Damla sulama sisteminin debisi (damla kapasitesi) ve sulama
müddeti (saat) dikkate alınarak bir sulama gününde kullanılması gereken nitrik asit miktarı
belirlenir. Benzer i lem fosforik asit ile de yapılabilir. Fosforik asidin kullanılıp kullanılmaması
veya ekonomik olup olmaması a a ıda verilen Çizelge 18’den de görülebilir. Çizelge 18’de verilen
miktarlar 100 ton sulama suyu kullanımında verilecek asit miktarlarıdır.
Sulama suyunda
bikarbonat
miktarı (ppm)
Nötralize
edilecek
bikarbonat
(ppm)
% 60
HNO
3
litre
%85
Fosforik
asit litre
50
-
-
-
100
50
6.8
7.6
150
100
13.6
15.2
200
150
20.4
22.8
250
200
27.2
30.4
300
250
34.0
38.0
Çizelge–18: Sulama Suyunun pH De erinin Azaltılmasında Kullanılacak Nitrik Asit ve Fosforik
Asit Miktarları (Bir ton stok solüsyon, 1/100 oranında sulandırılarak kullanılır)
Sulama suyunun pH de erinin azaltılmasında sadece ekonomik nedenler etkili olmayıp,
bitkinin geli me dönemi itibarı ile ihtiyaç duydu u azot ve fosfor miktarı da önemlidir. A a ıdaki
Çizelge-19’dan görülebilece i gibi damla sulama sisteminde en çok kullanılan iki asidin ihtiva
etti i besin maddesi miktarları etkili madde (N ve P
2
O
5
) olarak verilmi tir. Kullanılan asit
miktarları dikkate alınarak yapılacak gübrelemede asit ile verilen besin maddesi miktarları dikkate
alınmalıdır. pH azaltılmasında nitrik asidin genellikle tercih edilmesinin nedeni, sulama suyunda
bulunan katyonlarla bir bile ik meydana getirmemesi ve aynı zamanda kuvvetli bir organik madde
parçalayıcısı olması nedeni ile alg-yosun gibi organik materyallerin parçalanmasını
sa lamasındandır.