Gıdaya erişimi garanti altına almak için gübre sektörü güçlendirilmeli

Toros Tarım Tarımsal Sanayi Grubu CEO’su Hakan Göral, Bloomberg HT Televizyonu’nda İrfan Donat’ın hazırlayıp sunduğu Tarım Analiz programına konuk oldu. Hakan Göral dünyada gübre ve tarım sektörünün karşı karşıya olduğu sorunlara dikkat çekerken, gıda güvenliğinin en önemli unsurlarından biri olan gübre temininin sürdürülebilirliğine yönelik uzun vadeli bir planlamaya ihtiyaç duyulduğunu söyledi.

Bloomberg HT Televizyonu’nda İrfan Donat’ın hazırlayıp sunduğu Tarım Analiz programında son dönemlerde tüm dünyada büyük fiyat artışlarına sahne olan gübre sektöründe yaşanan sorunlar ve bu sorunların tarım sektörüne yansımaları ele alındı. Programa katılan Tarımsal Sanayi Grubu CEO’su Hakan Göral, dünyada ve Türkiye’de gübre kullanımının azalmasının yol açabileceği gıda arzı sorunlarına dikkat çekerken, bu riske karşı farklı ülkelerin aldığı önlemlere dair açıklamalarda bulundu.

Hakan Göral, konuyla ilgili olarak, “Dünyadaki emtia fiyatlarındaki artışa paralel olarak gübre fiyatlarında da yüksek seviyelerde bir artış yaşanıyor. Tüm dünyadaki çiftçilerin gübreye erişiminde sıkıntılar var. 2020 yılında ABD’de yaşanan kasırga felaketinin gübre üretim tesislerini etkilemesiyle bozulan arz talep dengesi, ardından Rusya’nın fosfatlı gübrelere koruma getirmesi, Covid-19 salgını ve son olarak Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle iyice bozuldu. Avrupa’daki doğalgaz fiyatlarının da 3-4 dolar seviyesinden 45-46 dolarlara kadar çıkmasıyla hem azotlu hem de NPK gübrelerde 3-4 katı, kükürt özelinde ise dolar bazında 8-9 katına kadar fiyat artışları yaşandı,” şeklinde konuştu.

Bu durumun dünyadaki gübre tüketimini olumsuz etkilediğini söyleyen Hakan Göral, 2020-2021 tarım döneminde 203 milyon tonla bir önceki yıla göre %6,3 artış gösteren gübre tüketiminin, fiyat artışlarından sonra 2021-2022 tarım döneminde %2,7 azalarak 200 milyon tonların altına inmesinin beklendiğini belirtti.

Türkiye’de gübre ihracatına getirilen yasak büyük bir fırsat kaçırmamıza yol açtı

Pandemi sırasında Rusya ve Çin gibi ülkelerin yanı sıra Türkiye’nin de gübre ihracatına yasak getirmesini değerlendiren Hakan Göral, özellikle azotlu gübrelerde Türkiye’de 600-700 bin tonluk bir kapasite fazlalığı olduğunu ve bu üretim fazlasını ihraç edememekten dolayı Türkiye’nin büyük bir zarara uğradığını belirtti. Göral, “Türkiye büyük bir fırsat kaçırdı. Rusya’ya kısıtlamaların getirildiği bu dönemde, bu üretim fazlası Avrupa ülkelerine ihraç edilebilirdi. Böylece Türkiye’nin ihtiyacı olan döviz teminine katkıda bulunabilirdik. Bu fırsat kaçtı. Türkiye’deki gübre üreticilerinin kapasite kullanım oranları düştü. Biz de fabrikamızı 3 hafta kapatmak zorunda kaldık,” şeklinde konuştu.

Tarımsal üretimde düşüş olması bekleniyor

Maliyetlerdeki artışın kaçınılmaz olarak gübre fiyatlarına da yansıdığını belirten Hakan Göral, bu durumun tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de gübre tüketimini olumsuz etkilediğini söyledi. Göral, sözlerine şöyle devam etti: “Fiyat artışı özellikle 2021’in Eylül ayında kendini göstermeye başladı. Dünyadaki fiyat artışlarına ek olarak Türkiye’deki devalüasyon da Türk çiftçisinin gübreye erişimini zorlaştırdı. Türkiye’deki toplam gübre kullanımı 2020 yılında 7,1 milyon ton, 2021 yılında ise 6,5 milyon ton oldu. Dolayısıyla yaklaşık 650 bin ton gübre az kullanıldı. 2022’nin ilk çeyreğine bakıldığında ise,bir önceki yılın aynı dönemine göre %24 daha az gübre kullanıldığını görüyoruz. Bunun tarımsal üretimi nasıl etkileyeceğini tahmin etmek kolay değil. Ancak gübre kullanılmadığı takdirde verimin %40-45 oranında düştüğünü biliyoruz. Diğer tüm faktörleri sabit saysak bile, %24 daha az gübre kullanılmasının yaklaşık %10-15 civarında bir verim düşüklüğüne yol açabileceğini söyleyebiliriz.”

Dünyada tarım ve gübre sektörüne yönelik ciddi destekler var

Pandeminin gıdaya erişimin ne kadar önemli olduğunu bir kez daha hatırlattığını belirten Hakan Göral, dünyada tarıma verilen desteğin 720 milyar dolara ulaştığını söyledi. Türkiye’de ise tarım kesimine verilen desteğin çok yetersiz olduğuna dikkat çeken Göral, “Özellikle bu gibi zor dönemlerde çiftçinin bir dönemi bile zarar etmeden geçirmesini sağlamak çok önemli. Bu konuda Hindistan tüm dünyaya rol model oldu. Örneğin DAP gübresinin fiyatını devlet desteğiyle iki yıldan beri sabit tutuyorlar. Hindistan’daki çiftçi, DAP gübresini Türkiye’deki çiftçinin üçte bir fiyatına alıyor. Dünyanın birçok ülkesinde benzer destek modelleri var. Fransa kendi çiftçileri için 7 milyar euro, Almanya 20 milyar euro, Polonya ise 836 milyon euro destek vereceğini açıkladı. ABD ise meseleye daha uzun vadeli bakarak, gübre üretiminde kendi kendisine yeterli olmak için gübre üreticilerine yönelik 250 milyon dolarlık bir desteği onaylandı. Çiftçinin kısa vadede desteklenmesi önemli, ama hammaddeye erişimdeki sorunların devam etme olasılığı nedeniyle gübre sektörünün sürdürülebilirliğini sağlamak için uzun vadeli bir planlamaya ihtiyaç var,” diye konuştu.

Programı buradan izleyebilirsiniz.