Patates tohumlarına doğal buzdolabı
06/11/2012

Toros Tarım, patates tohumlarını artık Kapadokya bölgesinde inşa ettiği yeraltı deposunda saklayacak. Birinci etabı eylül ayı sonunda tamamlanan tesis, yıllardır Türk çiftçisine kaliteli patates tohumu üreten Toros Tarım’ın bu yöndeki yatırımlarına yeni ve çok önemli bir halka daha ekleyecek.

Toros Tarım, Nevşehir’in Nar beldesi yakınlarında büyük bir yeraltı deposunu hizmete sokmaya hazırlanıyor. Birinci etabı eylül ayı sonunda tamamlanan tesis, patates tohumlarının yaklaşık altı ay süren uyku sürecini en uygun şartlarda gecirmesini sağlayacak. 8.500 ton patates tohumu, bu süre zarfında verimliğinden ve kalitesinden hiçbir şey kaybetmeden Türk üreticisinin hizmetine sunulacak. Tesisin hedefleri arasında Türk patates tohumculuğunu uluslararası düzeyin üzerine çıkararak Türk üreticisinin ihtiyacı olan en kaliteli patates tohumlarını yüzde yüz iç üretimle karşılamak ve ihracata yönelmek de var.

Jeolojik devirlerde aktif birer volkan olan Erciyes, Hasandağı ve Göllüdağ’ın püskürttüğü küllerin oluşturduğu 100-150 metre kalınlığındaki tüf tabakasıyla kaplı olan Kapadokya bölgesi, doğal yeraltı depoları oluşturmak icin son derece uygun şartlar sunuyor. Yumuşak ve süngerimsi bir yapıda olduğu icin kolaylıkla işlenebilen tüf kayacı, havayla temas ettikten sonra sertleşerek güclü bir yapı oluşturuyor. Yüksek bir izolasyona sahip olan yeraltı depoları, sıcaklık farkları bakımından yerüstü depolarına göre çok daha stabil bir ortam sunuyor ve bu sayede büyük enerji tasarrufu sağlıyor. Üstelik bir yeraltı deposu inşa etmenin maliyeti yarı yarıya daha az.

24 Kasım 2012 Cumartesi günü Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Müsteşarı Ziya Altunyaldız, Müsteşar Yardımcısı Mehmet Güzel, Nevşehir Valisi Abdurrahman Savaş, Nevşehir Milletvekilleri Ahmet Erdal Feralan ve Murat Göktürk, Nevşehir Belediye Başkanı Hasan Ünver ile Nar Belediye Başkanı Ali Erdoğmuş’tan oluşan bir heyet bölgeyi ziyaret etti. Heyete depo ve çalışmalar hakkında bilgi verilmesinin yanı sıra patates tarımının en büyük sorununun tohumluk tedariği olduğunu bu nedenle yurt dışına çok fazla döviz çıkışı olduğu belirtildi. Nar Belediye Başkanı Ali Erdoğmuş da Gümrük ve Dış Ticaret Müsteşarı Altunyaldız’a doğal depolara ruhsat vermekte sıkıntı olduğunu ve bu konuda yardıma ihtiyaç duyulduğunu ifade etti. Altunyaldız bu açıklamalar üzerine yardımcı olacaklarını kaydetti. Heyet depoyu çok beğendi ve şu anda çok iyi bir noktada olunduğunu, devletin yatırımcılara teşvik vermesi gerektiğinin altını çizdi. Nar Belediye Başkanı Ali Erdoğmuş da giderken yetkililere çok teşekkür etti.

Toros Tarım tarafından inşa edilen depo, bölgedeki diğer depolardan birçok özelliğiyle ayrışıyor. Yaklaşık 45.000 m3 hacme sahip olan ve 8 bin m2’lik alana oturan tesisin yapımı için 70 bin m3 dolayında avlu hafriyatı gerçekleştirildi. Avlu derinliği 15 metreye yaklaşan depo, yeraltı depoculuğunun getirdiği tüm doğal avantajların yanı sıra en son teknoloji ürünü ve tamamen bilgisayar kontrollü havalandırma ve soğutma üniteleri aracılığıyla tohumların en sağlıklı şekilde ve asgari depo firesi ile saklama kabiliyetine sahip. Patates Tohum Deposu ve planlanan Patates Araştırma İstasyonu’nun kurulacağı toplam arazi ise 70 bin m2’ye ulaşacak.

Ülkemizde genelde dökme depoculuk yapılmasına karşın, Toros tesisinde dünyadaki gelişmiş uygulamalar paralelinde, tohumlar birer tonluk ahşap kasalarda depolanıyor. Bu özelliğiyle tesis, dünyada örneği olmayan ve Türkiye’deki en büyük kapasiteye sahip yeraltı deposu konumunda. Depo inşaatında uygulanan birçok teknik ve tesisatında yer alan birçok ekipman yurdumuzda ilk defa bu tesisin yapımında kullanıldı. İlk etapta 8.500 ton kasalanmış patates tohumunun saklanabileceği depo projesi, 2019 yılına kadar kademeli olarak hizmete girecek dört fazdan oluşacak. Tesiste, yeraltı deposu haricinde araştırma istasyonu, analiz laboratuvarı, kantar istasyonu, TIR parkı, malzeme depoları, ofisler ve yemekhane gibi ek üniteler de bulunacak. Tarladan gelecek patates tohumlarının kalite kontrolü, kabulü, temizlenmesi, boylarına göre tasniflenmesi ve kasalanması avluda yapılacak.

Türk üreticisinin ihtiyacı olan dünya standartlarına uygun patates tohumlarını tümüyle iç üretimle sağlamayı ve ihracat potansiyeli yaratmayı hedefleyen tesis, yaklaşık 25 milyon TL’ye mal olacak. Kapadokya’nın altı gıda deposu Dünyanın 8. harikası da denilen Peri Bacaları’nın bulunduğu Kapadokya bölgesi, turizm dışında yeraltı depolarıyla da Türkiye ekonomisine katkı sağlıyor. Kapadokya’nın altı, adeta dev bir ambarı andırıyor. Tahminlere göre bölgede açılan depoların uzunluğu 180 km’yi buluyor. Bu depolarda genellikle mart-ekim ayları arasında Akdeniz Bölgesi’nden gelen limon ve narenciye ürünleri saklanıyor. Ekim ayında limondan boşalan yeri patates alıyor. Yeraltı depoları, istihdam açısından da büyük önem taşıyor. Bölgede sandık imalatı, nakliye ve hammaliye gibi işlerin dışında ürün işleme de bölge halkına ek gelir sağlıyor.

Kapadokya bölgesinin genelinde, 50-100 tonluk saklama kapasitesine sahip 500’den fazla küçük deponun yanında büyük şirketlere ait 10-20 bin ton kapasiteli 20 kadar yeraltı deposu bulunuyor. Bu depolarda tahminen yılda bir milyon ton patates ile dört milyon kasa limon saklanıyor. Yeraltı depoları, hem inşa hem de işletme maliyeti olarak yerüstü depolarına oranla büyük tasarruf sağlıyor.