Dünyayı Etkileyen Tehdit: “Gizli Açlık”

Bitkiler, topraktaki mikro besin eksikliği nedeniyle fakirleşirken, insanlar da tükettikleri bitkilerin yeterli mikro besinleri içermemesinden dolayı sağlıklı beslenemiyor.

Kaynakların, sınırlı tarım alanlarının bilinçsiz ve verimsiz kullanımının yanı sıra dünya nüfusunun hızla artması, global ölçekte gıda sorunlarının baş göstermesine ve açlığın yaygınlaşmasına etki eden en önemli faktörler arasında yer alıyor. Almanya Dünya Nüfus Vakfı’nın verdiği bilgilere göre günümüzde 7,1 milyar olan dünya nüfusu, 2050 yılında 9,6 milyara, 2100 yılında ise 11 milyara ulaşacak.

BM Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu (IFAD) ve Dünya Gıda Programı (WFP) tarafından her yıl yayımlanan “Dünyadaki Gıda Güvencesizliğinin Durumu” (SOFI 2014) raporunda, 805 milyon kişinin yetersiz beslenme problemiyle savaştığı belirtiliyor. Rapor; Sahra altı Afrika’da her 4 kişiden birinin kronik açlık çektiğini ve dünyanın en yoğun nüfuslu bölgesi Asya’da ise 526 milyon aç insanın yaşadığını gözler önüne seriyor. Her gün 16 bini çocuk olmak üzere, 25 bin kişi açlığa bağlı nedenlerden dolayı ölüyor. Her yıl 11 milyon çocuk, açlığa bağlı sorunlardan dolayı beş yaşına gelmeden hayatını kaybediyor.

Bu karamsar tabloya rağmen durumun umutsuz olmadığı söylenebilir, çünkü aynı raporda gerekli adımlar hızla atıldığı takdirde açlık çeken nüfusun yarı yarıya azaltılmasının mümkün olabileceği belirtiliyor.

Gizli açlık

Bitkilerin ihtiyaç duyduğu nitrojen, fosfor, potasyum, kalsiyum, sülfür, magnezyum ve mikro besinler olarak adlandırılan çinko, bakır, demir ve bor başta olmak üzere çeşitli mineraller topraktan emilerek sağlanıyor. Bitkiler, topraktaki mikro besin eksikliği nedeniyle fakirleşirken, insanlar da tükettikleri bitkilerin yeterli mikro besinleri içermemesinden dolayı sağlıklı beslenemiyor.

Kronik vitamin, demir, çinko, iyot, selenyum ve hayati önem taşıyan mikro besin öğelerinin yetersizlikleri sonucu ortaya çıkan tablo, bilim insanları tarafından “gizli açlık” olarak adlandırılıyor. Bu kapsamda uzmanlar, dünyada 2 milyar kişinin gizli açlık çektiğini belirtiyor. Gizli açlığın, en çok kadınları ve çocukları etkilediği vurgulanıyor.

Hohenheim Üniversitesi tarafından Almanya’nın Stuttgart kentinde düzenlenen ve farklı alanlarlardan bilim insanlarının, saha çalışanlarının, sivil toplum kuruluşları temsilcilerinin katılımıyla gerçekleşen Uluslararası Gizli Açlık Kongresi’nde; global bir sorun olan gizli açlık konusunda farkındalık yaratmak; politikacıların, akademisyenlerin, endüstrinin ve yasa hazırlayıcıların gündemine bu sorunun alınmasını sağlamak ve dünya çapında mikro besin eksikliklerini tartışarak çözüm önerilerini belirlemek başlıkları altında üç temel hedef belirlendi.

Kongrede Afrika ve Asya’da bulunan az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin yanı sıra Kuzey Amerika ve Avrupa’nın gelişmiş ülkelerinin de gizli açlık tehlikesi ile karşı karşıya olduğu sonucuna ulaşıldı.

Bir tarım ülkesi olan Türkiye’de de durum çok farklı değil. Bu konuda yapılan araştırmalar mikro besin eksikliğinin özellikle çocukları etkilediğini ortaya koyuyor.

Mikro besin eksikliği ile mücadelede zenginleştirilmiş gübre

Toros Tarım Yönetim Kurulu Başkanlığı yanı sıra Uluslararası Gübre Sanayi Birliği (IFA) Başkanlığı’nı da yürüten Esin Mete, gıda güvenliğinin sağlanmasında gübre sektörünün önemine dikkat çekiyor.

İnsanların sağlıklı ve aktif bir yaşam sürdürebilmeleri için sağlıklı ürünlere ihtiyaç duyduğunu dile getiren Mete, çözümün tarımsal üretimdeki dengesizliklerin ortadan kaldırılmasında yattığını işaret ederek doğru kaynağı, doğru oranda, doğru zamanda ve doğru yerde sağlamayı hedefleyen dengeli gübrelemenin önemine dikkat çekiyor.

Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’nün raporlarına göre, yetersiz beslenmeyle kaybolan üretkenlik ve sağlık maliyetlerinin küresel ekonomiye yılda yaklaşık 3,5 milyar dolarlık bir yük getirdiğini belirten Mete, insan sağlığı için gerekli olan mikro besinlerin, tarımda kullanılan gübreler yoluyla besinlere aktarılabileceğini ve bunun sadece bireylere değil, küresel ekonomiye de büyük bir katkısı olacağının altını çiziyor.

Tüm mikro besin eksiklikleri içinde en yaygın olan çinko eksikliğini gidermeye yönelik olarak ilk kez Toros Tarım’ın gerçekleştirdiği çinko katkılı gübre üretiminin dünya için başarılı bir örnek olduğunu vurgulayan Mete, 2 milyar insanı etkileyen iyot eksikliğine de çare bulunması için umutlu olduğunu belirtiyor.